Posted by Γράφει η Ευφροσύνη Παυλακούδη*
Εδώ και δυο μήνες, από εκείνη την περίφημη ανακοίνωση υπό τον τίτλο «Μόνιμα μέτρα ελάφρυνσης», παίζουμε την κολοκυθιά, αν όχι ρωσική ρουλέτα θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί, με τη πορεία των δημοσιονομικών της χώρας. Από τη μία ο Πρωθυπουργός και ο Υπουργός Οικονομικών και από την άλλη… το σύμπαν ολάκερο.
Αρχικώς ήταν η αναφορά της Goldman Sachs (15/5) σχετικά με επικείμενη προειδοποίηση από την Κομισιόν περί πιθανού δημοσιονομικού εκτροχιασμού. Ύστερα είχαμε τις δηλώσεις του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, κ. Γιάννη Στουρνάρα, στους Financial Times (16/5) ότι «δεν υπάρχει δημοσιονομικός χώρος για παροχές». Στη συνέχεια ήρθε η έκθεση της Fitch Ratings (20/5) περί μη επίτευξης των δημοσιονομικών στόχων. Μια μέρα μετά, τη σκυτάλη πήρε ο ΟΟΣΑ (21/5) κρούοντας τον κώδωνα κινδύνου για απόκλιση από την υφιστάμενη δημοσιονομική στρατηγική και ακολούθως υπονόμευση της δημοσιονομικής αξιοπιστίας της χώρας. Κατόπιν έγινε πρωτοσέλιδο η τρίτη έκθεση ενισχυμένης εποπτείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (5/6) στην οποία γινόταν λόγος για νάρκη 6 δισ. ευρώ που θα αφήσει πίσω της η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ τονίζοντας ότι «οι πρόσφατες παροχές απομακρύνουν την Ελλάδα από την τήρηση των δεσμεύσεών της για επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος 3,5% του ΑΕΠ το 2019, αλλά και τα επόμενα χρόνια». Έπειτα είχαμε το αυστηρό μήνυμα του επικεφαλής του ESM (13/6), κ. Klaus Regling, για «σημαντικό κίνδυνο να μην επιτευχθεί ο δημοσιονομικός στόχος για το 2019».
Πιο πρόσφατα, είχαμε την κόντρα του Ευκλείδη Τσακαλώτου με τον Πάνο Τσακλόγλου (14/6) κατόπιν συνέντευξης (14/6) του τελευταίου στην οποία επισημαίνει ότι είναι «συνειδητή η επιλογή της παρούσας κυβέρνησης να ‘αδειάσει’ το ταμείο προκειμένου να ‘δέσει τα χέρια’ της επόμενης κυβέρνησης που θα κληθεί να πληρώσει τα σπασμένα, έχοντας μικρά περιθώρια ελιγμών να ασκήσει πολιτική». Και τέλος, το κερασάκι στην τούρτα, ήταν η απάντηση (15/6) του κεντρικού τραπεζίτη Ελλάδος προς τον Πρωθυπουργό στις επιθέσεις (12/6) του τελευταίου στο πρόσωπό του –τον παρομοίασε με μπακάλη και λαγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης- στον Βηματοδότη όπου μεταξύ άλλων, τον παροτρύνει να ρωτήσει τη σύζυγο του κ. Τσακαλώτου που είναι διευθύντρια στην ΤτΕ, για το πώς βγαίνουν τα στοιχεία και οι προβλέψεις.
Και με την πληρωμένη απάντηση του κ. Στουρνάρα στις αθλιότητες του κ. Τσίπρα, μπορεί κάποιος να γελάσει. Με τα υπόλοιπα; Η ανατροπή της οικονομικής στρατηγικής, υπέρ μιας κοντόθωρης εκλογικής τακτικής εκ μέρους του ΣΥΡΙΖΑ, δεν είναι για γέλια. Η πιθανότητα διάβρωσης του πλεονάσματος του 2020 στο 3,2% αντί για τον στόχο 4% του ΑΕΠ, δεν είναι αστείο. Το ότι η «τρύπα» που ανοίγει για τη διετία έχει υπολογισθεί κατά προσέγγιση σε 2,5 μονάδες του ΑΕΠ, δηλαδή σχεδόν σε 4,7 δισ. ευρώ και το εν λόγω ‘απόθεμα’ –ας αποδεχθούμε τον όρο μόνο για τη συζήτηση- εξανεμίζεται για να τονωθούν κατανάλωση και συντάξεις, δεν συμβάλλουν ούτε στην υιοθέτηση μιας δημοσιονομικής πολιτικής φιλικής προς την ανάπτυξη που τόσο έχει ανάγκη η χώρα, ούτε στη στοχευμένη ενίσχυση εκείνων των ομάδων του πληθυσμού που αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο φτώχειας.
Αν, μάλιστα, κάποιος λάβει υπόψιν πως φέτος το πλεόνασμα θα κινηθεί περίπου 1% χαμηλότερα από το στόχο για 3,5% του ΑΕΠ (απόκλιση σχεδόν 1,9 δισ. ευρώ), ενώ το 2020, η πρόβλεψη είναι ακόμη χειρότερη, καθώς εκτιμάται ότι η επίπτωση των φετινών μέτρων, που έχουν μόνιμο χαρακτήρα, σε συνδυασμό και με όσα έχουν προαναγγελθεί για τον επόμενο χρόνο θα φέρουν απόκλιση 1,5% του ΑΕΠ από το στόχο, τότε μπορεί να αντιληφθεί το ναρκοπέδιο στη δημοσιονομική τροχιά της χώρας. Πολύ περισσότερο αν αναλογιστεί ότι η Κομισιόν έχει το δικαίωμα, να ζητήσει μέτρα διόρθωσης του ελλείμματος του προϋπολογισμού, όταν προβλέπει ότι θα υπάρξουν αποκλίσεις, ενώ το Eurogroup έχει την πρόσθετη δυνατότητα, στην περίπτωση της Ελλάδας, να αναστείλει την εφαρμογή συμφωνημένων μέτρων ελάφρυνσης του χρέους (επιστροφή κερδών κεντρικών τραπεζών από ελληνικά ομόλογα κ.ά.), εάν δεν υπάρξει συμμόρφωση.
Κοινώς: μια χαρά και δυο τρομάρες. Μόνο που τις τελευταίες θα κληθούμε να τις πληρώσουμε πανάκριβα. Πόσο δε μάλλον όταν η χώρα θα δυσκολευτεί να δανείζεται, αν βρεθεί χωρίς απόθεμα ασφαλείας σε ύφεση (μαζί με την Ευρώπη) από το 2022, όταν οι λήξεις χρέους γίνουν πολύ υψηλές. Για να μην αναφέρουμε ότι η δημοσιονομική ισορροπία, που με σκληρές θυσίες αποκαταστάθηκε, μπορεί κάλλιστα να καταστεί εύθραυστη από κάποιες δικαστικές αποφάσεις για επιστροφές αναδρομικών.
Σε τελική ανάλυση, η διολίσθηση σε προεκλογική ψηφοθηρία ικανή να εκτροχιάσει την οικονομία και να καταστρέψει την όποια διεθνή αξιοπιστία έχει απομείνει στη χώρα, με οτιδήποτε αυτό συνεπάγεται, θα έπρεπε να αποτελεί το επίκεντρο της πολιτικής αντιπαράθεσης μαζί με την κρίση/την χειραγώγηση των θεσμών. Όλα τ’ άλλα, περί “ταυτοτικής κρίσης της Αριστεράς”, “αλαλούμ της Κεντροαριστεράς”, “επιδρομή της Δεξιάς” που απασχολούν κατά κόρον τα διάφορα κοινωνικά δίκτυα, πέραν ότι δεν αποτελούν προτεραιότητες για την πλειοψηφία των πολιτών, δεν θα έχουν κανένα απολύτως νόημα, εάν η χώρα βρεθεί πάλι με την πλάτη στον τοίχο και μάλιστα –μην ξεχνιόμαστε- σε ένα ιδιαίτερο τεταμένο κλίμα με τη γείτονα.
Και για να μην παρεξηγηθώ: είναι θεμιτό να συζητάμε για την εξέλιξη ή την αδράνεια των πολιτικών σχηματισμών, δεν είναι λογικό όμως να παραβλέπουμε την πραγματικότητα και τους κινδύνους που αυτή ενέχει για το μέλλον μας. Και η πραγματικότητα λέει πως οφείλουμε επειγόντως:
α) να ενισχύσουμε την ανάπτυξη που αυξάνει όμως το παραγωγικό δυναμικό της χώρας – όχι απλά διατηρεί το υπάρχον- ,
β) να εγκαταλείψουμε το μοντέλο του κρατικού πατερναλισμού,
γ) να θωρακίσουμε το κράτος δικαίου και όλους τους δημοκρατικούς θεσμούς που τόσο έχουν πληγεί το τελευταίο διάστημα,
δ) να στηρίξουμε ένα μεταρρυθμιστικό μέτωπο μέσα στην κοινωνία.
Δεν έχουμε πια την πολυτέλεια να ρεμβάζουμε πολιτικολογώντας περί ανέμων και υδάτων, με όρους κιόλας προ 50ετιας, όταν έχουμε τόσα πολλά καμπανάκια, προπομπούς φτώχειας διαρκείας, προάγγελους δύσκολων ημερών. Το σπιράλ της ύφεσης δεν είναι απλά μια διαπίστωση των οικονομολόγων, αφορά όλους. Κυρίως όσους προσδοκούμε μια εναρμόνιση με την ευρωπαϊκή κανονικότητα και παραμένουμε πιστοί στα δημοκρατικά και φιλελεύθερα ιδεώδη.
Με λίγα λόγια, δύο είναι κατά βάσιν τα αποτελέσματα κάθε κρίσης: δυσκολίες και ευκαιρίες. Ας επιλέξουμε το δεύτερο. Την ευκαιρία να αλλάξουμε τόσο το παραγωγικό μας μοντέλο και τα παρελκόμενά του (ασφαλιστικό, φορολογικό), όσο και νοοτροπίες που έχουν ενισχύσει σε μεγάλο βαθμό όλες τις παθογένειες της Μεταπολίτευσης. Δεν νομίζετε;
*H Eυφροσύνη Παυλακούδη είναι δημοσιογράφος και information architect. Έχει εκπαιδευτεί στο BBC World Service και διαθέτει BA Hons in Media Studies & Social Policy Research και ΜΑ in Mass Communication. Υπήρξε αρχισυντάκτης στο maga.gr όπου αρθρογραφούσε επί σειρά ετών, ενώ συνεργάστηκε για θέματα δημοσιογραφικής κάλυψης και πολιτικής ανάλυσης με διάφορα πολιτικά γραφεία. Άρθρα και συνεντεύξεις της έχουν δημοσιευτεί, ενδεικτικά, στα enface.gr, lifo.gr, metarithmisi.liberal.gr, maga.gr, freeforumstocks.blogspot.com, bleepradio.gr.