Ο κύβος ερρίφθη

Γράφει η Ευφροσύνη Παυλακούδη*

Ξεκίνησε το Σάββατο η συζήτηση επί των προγραμματικών δηλώσεων της κυβέρνησης η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί σήμερα. H ομιλία του Πρωθυπουργού, προχτές, εξέπληξε στο οικονομικό της σκέλος, αφού υποσχέθηκε παραπάνω απ’ όσα περίμεναν οι περισσότεροι, μέχρι και η κοινοβουλευτική ομάδα του κυβερνώντος κόμματος, για να είμαστε ειλικρινείς. Συγκεκριμένα ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανακοίνωσε ότι:

• Ο φόρος στις επιχειρήσεις μειώνεται στο 20% σε δύο φάσεις. Ειδικότερα τον Σεπτέμβριο θα ψηφισθεί η μείωση από το 28% στο 24% για τα εισοδήματα του 2019 και για τα μερίσματα, από 10% στο 5%.
• Αναστέλλεται ο ΦΠΑ στην οικοδομή και ο φόρος υπεραξίας σε αγορές και πωλήσεις.
• Καθιερώνεται έκπτωση φόρου 40% στις δαπάνες για την ενεργειακή, λειτουργική και αισθητική αναβάθμιση των κτιρίων.
• Ο πρώτος φορολογικός συντελεστής για εισοδήματα μέχρι 10.000 ευρώ πέφτει από το 22% στο 9%. Αλλά μειώνεται και ο ανώτατος.
• Σταδιακά, καταργούνται Εισφορά Αλληλεγγύης και Τέλος Επιτηδεύματος.
• Οι ασφαλιστικές εισφορές μειώνονται από 20% στο 15%.
• Ο ΦΠΑ περιορίζεται σταδιακά από το 13% στο 11% και από το 24% στο 22%.
• Ο ΕΝΦΙΑ μειώνεται κατά 22% μεσοσταθμικά από φέτος τον Αύγουστο. Συγκεκριμένα για τις μικρές ιδιοκτησίες η ανακούφιση θα είναι της τάξης του 30%. Ο φόρος για όλες τις μεσαίες ιδιοκτησίες, δηλαδή όλη τη μεσαία τάξη της χώρας μας, θα μειωθεί κατά 20%. Και οι πολύ μεγάλες ιδιοκτησίες, με αξία άνω του ενός εκατομμυρίου, θα δουν μείωση της τάξης του 10%.
• Αλλάζει η ρύθμιση των 120 δόσεων για οφειλές στο Δημόσιο. Η ελάχιστη μηνιαία καταβολή μειώνεται από τα 30 στα 20 ευρώ. Το επιτόκιο που βαρύνει σήμερα νοικοκυριά και επιχειρήσεις μειώνεται από 5 σε 3%. Διευρύνεται η ρύθμιση με την υπαγωγή όλων των επιχειρήσεων και των νομικών προσώπων που έχουν βασική οφειλή μέχρι 1 εκατομμύριο ευρώ. Για όσους εντάσσονται και παραμένουν στη ρύθμιση, αναστέλλονται οι κατασχέσεις και τα μέτρα αναγκαστικής είσπραξης. Πρόκειται, όμως, για την τελευταία φορά που το ελληνικό Δημόσιο πραγματοποιεί μια τέτοια ρύθμιση.

Παράλληλα, ο πρωθυπουργός ανέφερε ότι η κυβέρνηση θα προχωρήσει στην πώληση του 30% του Αεροδρομίου Ελευθέριος Βενιζέλος και σε νέα προσπάθεια ιδιωτικοποίησης των Ελληνικών Πετρελαίων. Ταυτόχρονα, για τη ΔΕΗ επισήμανε ότι θα σωθεί και θα αναπτυχθεί όπως ο ΟΤΕ και η Ολυμπιακή στο παρελθόν, θα αναζητηθεί στρατηγικός επενδυτής δηλαδή, αφού προηγουμένως ιδιωτικοποιηθούν δίκτυα της, εντοπιστούν στρατηγικοί κακοπληρωτές που θα υποστούν τις συνέπειες του νόμου και εξυγιανθεί η επιχείρηση.  

Επίσης, ανακοίνωσε τα ακόλουθα για την Υγεία, την Παιδεία και τη Δικαιοσύνη:

• Πρόσληψη 2.000 γιατρών και κυρίως νοσηλευτών. Η τελευταία ειδικότητα, μάλιστα, στο εξής θα παρέχεται μαζί με το πτυχίο, ώστε μεσοπρόθεσμα 1.500 νοσηλευτές ετησίως να στελεχώνουν τα νοσοκομεία.
• Εφαρμόζεται αμέσως ο αντικαπνιστικός νόμος.
• Δίνεται προτεραιότητα στις ακτινοθεραπείες για τους καρκινοπαθείς συμπολίτες μας. Εκεί, αξιοποιούνται οι υπάρχοντες γραμμικοί επιταχυντές και καθιερώνεται δεύτερη βάρδια με προκήρυξη θέσεων για τεχνολόγους-ακτινολόγους.
• Τα φάρμακα των βαρέως πασχόντων θα διανέμονται κατ’ οίκον ή από φαρμακείο της επιλογής τους αντί των φαρμακείων του ΕΟΠΥΥ.
• Αμέσως προσλαμβάνονται 4.500 εκπαιδευτικοί στην Ειδική Αγωγή και εντός διετίας αντιμετωπίζεται οριστικά το ζήτημα των αναπληρωτών καθηγητών.
• Το άσυλο στα Πανεπιστήμια καταργείται.
• Αίρονται αμέσως οι προβληματικές διατάξεις του Ποινικού Κώδικα.
• Αποτρέπεται η αποφυλάκιση δολοφόνων ισοβιτών και τρομοκρατών. Αλλάζει το καθεστώς των αδειών.
• Στα δικαστήρια ιδρύονται ειδικά τμήματα για ειδικού χαρακτήρα υποθέσεις με εξειδικευμένους δικαστές.
• Παρατηρητήριο Δικαιοσύνης επεξεργάζεται τα δεδομένα της λειτουργίας της. Και για τη γρήγορη απονομή της, επεκτείνεται η ηλεκτρονική κατάθεση δικογράφων και αποθήκευση πρακτικών.

Επιπροσθέτως, ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανέφερε ως προτεραιότητες τα ακόλουθα:

• Δρομολογείται άμεσα  η καταβολή των συντάξεων χηρείας.
• Καθιερώνεται νομοθετικά η ψήφος των Ελλήνων του εξωτερικού. Αλλά ψηφίζεται και ο νέος εκλογικός νόμος που συνδυάζει την αναλογικότητα με την κυβερνησιμότητα.
• Ιδρύονται φυλακές Υψίστης Ασφαλείας τύπου Γ.
• Αμέσως προσλαμβάνονται 1.500 αστυνομικοί.
• Εντός εξαμήνου αντικαθίσταται ο εξοπλισμός και τα αλεξίσφαιρα γιλέκα του προσωπικού της ΕΛΑΣ. Και μέσα στο 2020 εξασφαλίζονται νέα περιπολικά και μηχανές.
• Κάθε πολίτης θα ενημερώνεται ηλεκτρονικά για την ασφαλιστική του κατάσταση και θα μαθαίνει ό,τι θέλει από το Δημόσιο με την ηλεκτρονική του ταυτότητα, με την οποία θα εισάγεται και στο νοσοκομείο, αν χρειαστεί, και με αυτήν θα εξυπηρετείται.
• Οι υπεύθυνες δηλώσεις και οι υπογραφές, μετατρέπονται σε ηλεκτρονικές.

Επιπλέον, ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε σε 5 εμβληματικά έργα στην Αττική και στη Θεσσαλονίκη ως ακολούθως:

• Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο επεκτείνεται και ενοποιείται με το Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος έχει προσφερθεί ήδη να χρηματοδοτήσει τις πρώτες μελέτες για το εν λόγω έργο.
• Το πρώην Βασιλικό Κτήμα στο Τατόι αξιοποιείται πολύπλευρα. Εκεί θα λειτουργεί, πλέον, πρότυπη αγροδιατροφική μονάδα για προϊόντα «ειδικής ετικέτας». Ιδρύεται, επίσης, μικρή ξενοδοχειακή μονάδα και ειδικό μουσείο.
• Στο Κερατσίνι, και σε συνεργασία με τον δήμο, τα 204 στρέμματα της Δραπετσώνας μετατρέπονται σε Μητροπολιτικό πάρκο με αθλητικές αλλά και καλλιτεχνικές δράσεις. Στον ίδιο σημείο, όμως, ιδρύεται και διεθνές κέντρο καινοτομίας σε συνεργασία με μεγάλες επιχειρήσεις τεχνολογίας του εξωτερικού.
• Οι φυλακές Κορυδαλλού μεταφέρονται εκτός αστικού ιστού και φεύγουν από την Δυτική Αθήνα. Οι παλαιές εγκαταστάσεις κατεδαφίζονται. Στη θέση των φυλακών θα δημιουργηθεί ένα μεγάλο πάρκο με χώρους άθλησης και καλλιτεχνικής δημιουργίας.
• Στην Θεσσαλονίκη, ο χώρος της Διεθνούς Έκθεσης αλλάζει πλήρως και αναβαθμίζεται. Οι εγκαταστάσεις της εκσυγχρονίζονται και πλαισιώνονται από πράσινο.

Κατόπιν τούτων, μένει να δούμε πώς θα βγει ο λογαριασμός. Αναμένουμε όλοι να μάθουμε περισσότερα από τον κ. Σταϊκούρα. Είναι άλλωστε ένας εύλογος προβληματισμός μπορεί κάποιος να πει, που μοιράζεται στο σύνολό της και η αντιπολίτευση. Δυστυχώς  η τελευταία όμως όχι τόσο με τη λογική αναζήτησης ισοσκελισμού εξόδων-εσόδων, αλλά κυρίως με την μικροπολιτική αντίληψη του «κάποιο λάκκο έχει η φάβα», «κάτι κρύβει η κυβέρνηση». Κοντός ψαλμός αλληλούια, σε λίγο καιρό θα ξέρουμε, τόσο με την κατάθεση των 10 έτοιμων νομοσχεδίων που θα κατατεθούν εντός του 2019 όπως δήλωσε στην ομιλία του ο Πρωθυπουργός, όσο και από την απόδοση του τουρισμού το καλοκαίρι, τις εκδόσεις ομολόγων, το ύψος της ιδιωτικής κατανάλωσης, τη μείωση δαπανών Δημοσίου και ιδίως τα έσοδα του προϋπολογισμού.

Όσον αφορά το πολιτικό σκέλος της προχτεσινής ομιλίας του Κυριάκου Μητσοτάκη, έχει ενδιαφέρον ότι επιλέχτηκαν χαμηλοί τόνοι, αποφεύχθηκαν τα λεκτικά πυροτεχνήματα και η μοιρολατρία που είχαμε συνηθίσει τα τελευταία 10 χρόνια. Χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής τα ακόλουθα:

• Ανταποκρινόμαστε στην επιθυμία που πολλοί αποκαλούν «νέα κανονικότητα». Την εννοούμε, όμως, ως πρόοδο κι όχι ως επιστροφή σε παλαιές παθογένειες.
• Δεν θα μετρηθούμε με τους αντιπάλους μας. Αλλά με τα προβλήματα και τις ανάγκες της κοινωνίας.
• Διαρκής στόχος μας, η Ανάπτυξη για πολλές και καλές δουλειές. Για την αναγέννηση της μεσαίας τάξης και την παραγωγή νέου πλούτου υπέρ όλων. Και αυτά δεν θα τα φέρει κανένας πολιτικός «Μεσσίας».
• Ο νέος πατριωτισμός είναι η σημαία της νέας Ελλάδας του 21ου αιώνα. Ένα ρεύμα προόδου που, χωρίς να υποτιμά τις διαφορές, θα προτάσσει την ενότητα. Που θα κοιτά λιγότερο αριστερά ή δεξιά και περισσότερο μπροστά.
• Θα επιδιώξω η πολιτική να αναβαθμιστεί στη συνείδηση των εκατομμυρίων συμπολιτών μας, που απείχαν από τις κάλπες στα χρόνια της κρίσης.
• Κάποιοι ίσως να αναπολούν την επιστροφή σε ένα παρελθόν πλαστής ευδαιμονίας, το οποίο ούτε μπορούμε ούτε πρέπει να αναπολούμε. Πολλοί ακόμα θα σπεύσουν να πούνε ότι αυτά δεν γίνονται. Τους λέω να αφήσουν στην άκρη την καχυποψία και την γκρίνια. Δεν μας ταιριάζουν.
• Αυτό που έλειπε τελικά δεν ήταν ούτε το προσωπικό ούτε τα μέσα. Αλλά η πολιτική βούληση και η καλή γνώση του αντικειμένου.
• Στην κατάσταση που βρίσκεται σήμερα η χώρα, πραγματικά δεν ξέρω τι ιδεολογικό πρόσημο θα έβαζε κανείς σε όλα τα παραπάνω. Εγώ θα την αποκαλούσα «πολιτική του μέτρου, της λογικής και του αποτελέσματος». Και σε αυτήν πιστεύω.
• Ως πρωθυπουργός της Ελλάδας αρνούμαι να αποδεχτώ ότι δεν μπορούμε, πρώτα από όλα εμείς οι ίδιοι, να βάλουμε σε τάξη τα του οίκου μας. Θα κάνουμε την Ελλάδα την ευχάριστή έκπληξη της Ευρωζώνης. Η εποχή που θα μας μνημονεύουν μόνο ως τα προβληματικά παιδιά της Ευρώπης τέλειωσε οριστικά. Έτσι, μέσα στο 2020 θα έχουμε -τεκμηριωμένα πλέον- την δυνατότητα να διεκδικήσουμε μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων σε πιο ρεαλιστικά επίπεδα.
• Θα αποπληρώσουμε τα χρέη μας από το πλεόνασμα της ανάπτυξης και όχι από το υστέρημα της μεσαίας τάξης.
• Δεν διστάζω να καλέσω τον Ταγίπ Ερντογάν να επιχειρήσουμε μια αμοιβαία προσέγγιση. Να κάνουμε μαζί ένα τολμηρό βήμα μπροστά. Είμαστε υποχρεωμένοι από την γεωγραφία να ζούμε μαζί. Η αχρείαστη ένταση και οι κούρσες εξοπλισμών στερούν και από τις δύο χώρες πολύτιμους πόρους που μπορούν να αξιοποιηθούν προς όφελος των πολιτών μας.
• Δεν με ακούσατε, μέχρι στιγμής, να παραθέτω τα προβλήματα που εγκατέλειψε πίσω της η απελθούσα κυβέρνηση. Δυστυχώς οι νάρκες αυτές υπάρχουν. Και, μάλιστα, είναι πολλές και επικίνδυνες. Δεν ωφελεί, ωστόσο, η συνεχής επίκλησή τους.
• Αναμένω και επιζητώ την σκληρή προγραμματική αντιπαράθεση και τις ζωντανές συζητήσεις. Δεν πρόκειται, όμως, να κάνω καμία έκπτωση ως προς το ήθος και το ύφος του πολιτικού διαλόγου.
• Ας σηματοδοτήσουμε και σε αυτή την αίθουσα ότι η εποχή του θυμού, της οργής και της βίας πέρασε. Και ας χειροκροτήσουμε όλοι μαζί το γεγονός ότι το αποκρουστικό ναζιστικό μόρφωμα εξοβελίστηκε οριστικά από το ναό της δημοκρατίας. Γιατί δεν άνηκε ποτέ εδώ.
• Η τεχνητή νοημοσύνη πολλαπλασιάζει την παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών. Και αυτές οι μεταβολές ανατρέπουν όλα όσα ξέραμε. Δημιουργούν νέες ανισότητες, αλλά και νέες ευκαιρίες. Δεν μπορούμε, συνεπώς, να ασχολούμαστε άλλο με προβλήματα του περασμένου και του προπερασμένου αιώνα δίνοντας μάχες οπισθοφυλακής, ενώ ο υπόλοιπος κόσμος τρέχει προς το μέλλον. Αρκετά μείναμε πίσω.
• Το «ή εμείς ή αυτοί» ανήκει στην Ελλάδα του διχασμού. Και οι «πολλοί και οι λίγοι» ανήκουν στην Ελλάδα των επιδομάτων φτώχιας.

Με λίγα λόγια, το οικονομικά μέτρα και  ο επαναπροσδιορισμός του φορολογικού μηχανισμού και του αναπτυξιακού μοντέλου της χώρας  που ανακοινώθηκαν είναι μεν εντυπωσιακά για μεγάλη μερίδα συμπολιτών μας, όμως η απομάκρυνση από το μοντέλο της περίφημης Ψωροκώσταινας στην προχτεσινή ομιλία του Πρωθυπουργού αφορά όλους μας, όχι απλά συγκεκριμένες κοινωνικές και οικονομικές ομάδες. Τούτων λεχθέντων, κατανοητό το ενδιαφέρον περί των οικονομικών εξαγγελιών, αλλά οι πολιτικές αναφορές του Κυριάκου Μητσοτάκη χρήζουν περισσότερης προσοχής καθώς αφορούν την επαναπολιτικοποίηση της πολιτικής, την επανανοηματοδότηση της καθημερινότητάς μας.

Είχαμε πολύ καιρό να ακούσουμε έναν πρωθυπουργό να μιλά χωρίς αποστροφές περι καμμένης γης, με αυτοπεποίθηση, με επίγνωση των διεθνών και σύγχρονων προκλήσεων, με σεβασμό όχι μόνο σε όσους τον ψήφισαν ή το κόμμα του, αλλά σε όλους, ακόμα κι αυτούς που απείχαν από την εκλογική διαδικασία, με σαφείς θέσεις και χωρίς αγκυλώσεις να δηλώνει απερίφραστα ότι η επιλογή μέτρων για την εφαρμογή συγκεκριμένων οικονομικών στόχων ανήκει στον ίδιο και την κυβέρνησή του και δεν είναι προϊόν επιβολής κάποιων  μηχανισμών που παρέχουν οικονομική  στήριξη στην χώρα.  

Πέραν του ότι κατέρρευσε ο μύθος που καλλιεργούσε ο Σύριζα περί μιας αντιλαϊκής πολιτικής που θα υιοθετούσε η κυβέρνηση της Ν.Δ., διαψεύστηκαν και οι Κασσάνδρες του Κινάλ, αλλά και του Κ.Κ.Ε., περί δεξιότατης, νεοφιλελεύθερης κυβέρνησης με αυταρχικά πρόσημα.

Προχτές η αντιπολίτευση πιάστηκε επί της ουσίας στον ύπνο. Είχε ετοιμάσει την αντεπίθεσή της με βάση τα υποτιθέμενα αφηγήματά της περί «νεοφιλελεύθερης λαίλαπας» του Κυριάκου Μητσοτάκη. Είχε προετοιμαστεί για σκληρό ροκ με την «ανάλγητη Δεξιά». Μόνο που όλες αυτές οι φαντασιώσεις και οι πολιτικοί αναχρονισμοί τόσο της αξιωματικής, όσο και της ελάσσονος αντιπολίτευσης προσέκρουσαν στον πολιτικό ρεαλισμό και ομολογουμένως τον φιλελευθερισμό του πρωθυπουργού. 

Το αποτέλεσμα είναι όλοι να ψάχνονται από προχτές σε τί και πώς θα διαφωνήσουν με τη Ν.Δ. Η γραμμή του Σύριζα βασίζεται στο τρίπτυχο “συμφωνία Πρεσπών-γενικοί γραμματείς-άσυλο”, ενώ του Κινάλ αντιστοίχως στο δίπτυχο “γενικοί γραμματείς-κρυφή ατζέντα”. Το Κ.Κ.Ε. σταθερά και απαρέγκλιτα τονίζει ότι η Ν.Δ. είναι το φερέφωνο των καπιταλιστικών συμφερόντων. Ο Βελόπουλος και οι συν αυτώ αναφέρονται αποκλειστικά στη συμφωνία των Πρεσπών και του ξεπουλήματος του έθνους ως μόνιμη επωδό σε κάθε τοποθέτησή τους. Ο Βαρουφάκης και οι του MεΡΑ25 στο χρέος και την αυταρχική Ε.Ε. που έχει εγκλωβίσει τη Ν.Δ., πέραν όλων των άλλων κομμάτων, σε μια συντηρητική κατεύθυνση.

Όλα αυτά όμως δεν αφορούν την πλειοψηφία των πολιτών,  έχουν κουράσει τη κοινωνία και δεν ελκύουν πολιτικά όσο παλιότερα. Δεν συνιστούν δηλαδή δείγματα σοβαρής και δομικής αντιπολίτευσης που τόσο έχει ανάγκη ο τόπος, εξίσου όπως μια στιβαρή και σταθερή κυβέρνηση. Πολλοί θεωρούσαν ότι η κριτική στη Ν.Δ. θα ήταν περίπατος στην εξοχή και χτες έγινε ηλίου φαεινότερον ότι αυτό δεν ισχύει ούτε στο ελάχιστο. Και έτσι παρακολουθήσαμε για δυο μέρες τον μεν Σύριζα να μιλά λες και η συζήτηση αφορούσε πρόταση μομφής για τα πεπραγμένα του, το δε Κινάλ να συζητά λες και του κλέψανε πέραν των στελεχών και τις ιδέες και να προσπαθεί να μας πείσει περί του πόσο άθλιο είναι η υιοθέτηση αυτών από το κυβερνόν κόμμα. Οι υπόλοιποι στο ίδιο ρεφρέν από διαφορετική πολιτική γωνία: «κύριοι της Ν.Δ. είστε υποκριτές», είτε γιατί δεν υπερασπίζεστε επαρκώς το έθνος (Ελληνική Λύση), είτε γιατί υπηρετείτε συμφέροντα των καπιταλιστών (Κ.Κ.Ε.), είτε γιατί υποκύπτετε στα εξοντωτικά κελεύσματα της Ε.Ε. (ΜεΡΑ25). Πιο πολιτική παράκρουση δεν γίνεται.

Τα παραπάνω προς το παρόν, υπόψιν, βολεύουν τη κυβέρνηση, αφού παρουσιάζεται ως η μόνη με πραγματισμό που δεν αναλώνεται σε ιδεολογικές αγκυλώσεις, που συνθέτει και δεν διχάζει, που ασχολείται με το παρόν και το μέλλον αυτής της χώρας παρά με το παρελθόν της. Με λίγα λόγια  το ρουά ματ που επιδίωκε η αντιπολίτευση για τη κυβέρνηση, όχι απλά δεν επετεύχθη, αλλά μάλλον γύρισε μπούμερανγκ. Είναι η τέταρτη φορά μετά τις ευρωεκλογές, τις αυτοδιοικητικές και τις εθνικές εκλογές, που υποτιμούν την μεθοδικότητα και τον πολιτικό σχεδιασμό του Κυριάκου Μητσοτάκη σημειωτέον. Και το ερώτημα πού προκύπτει είναι το εξής απλό: στις πόσες υποτιμήσεις του καίγονται; Γιατί στην πολιτική, η διάψευση προσδοκιών, η υποτίμηση του πολιτικού αντιπάλου και η απομάκρυνση από την πραγματικότητα, συνήθως αποφέρουν από πτωτικές τάσεις μέχρι απώλεια σημαντικής θέσης στο πολιτικό σύστημα. Και ο νοών νοείτω.

*H Eυφροσύνη Παυλακούδη είναι δημοσιογράφος και information architect. Έχει εκπαιδευτεί στο BBC World Service και διαθέτει BA Hons in Media Studies & Social Policy Research και ΜΑ in Mass Communication. Υπήρξε αρχισυντάκτης στο maga.gr όπου αρθρογραφούσε επί σειρά ετών, ενώ συνεργάστηκε για θέματα δημοσιογραφικής κάλυψης και πολιτικής ανάλυσης με διάφορα πολιτικά γραφεία. Άρθρα και συνεντεύξεις της έχουν δημοσιευτεί, ενδεικτικά, στα enface.gr, lifo.gr, metarithmisi.liberal.gr, maga.gr, freeforumstocks.blogspot.com, bleepradio.gr.