Posted by Γράφει ο Γιάννης Κουτσομύτης
Έντονες διαφωνίες σημειώθηκαν ανάμεσα στον Πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ και την ομάδα των Ρεπουμπλικανών γερουσιαστών που συμμετέχουν στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων της Γερουσίας γύρω από το ζήτημα της επιβολής κυρώσεων στην Τουρκία για την προμήθεια του ρωσικού αντιπυραυλικού συστήματος S-400.
Κατά τη διάρκεια άτυπης συνεδρίασης που διεξήχθη κεκλεισμένων των θυρών στον Λευκό Οίκο, ο Τραμπ προσπάθησε να πείσει τους γερουσιαστές να μην συναινέσουν σε πρόταση ψηφίσματος στο Κογκρέσο που καλεί σε επιβολή κυρώσεων αλλά να δώσουν χρόνο στην αμερικανική κυβέρνηση να διεξαγάγει διαπραγματεύσεις με την Τουρκία. Σύμφωνα με τον γερουσιαστή Ντέιβιντ Περντιού που μετείχε στη σύσκεψη και μίλησε στην Washington Post, “ο Πρόεδρος επιδιώκει να πετύχει κάτι ευρύτερο με αφορμή το ζήτημα που έχει προκύψει με την Τουρκία. Οι κυρώσεις έχουν νόημα μόνο εάν δει κανείς στατικά το τι κάνει τώρα η Τουρκία. Εάν όμως κανείς εξετάσει το τι συμβαίνει ευρύτερα στην περιοχή και το τι κάνουν άλλες μεγάλες χώρες, τότε βλέπεις μια διαφορετική κατάσταση. Προσπαθούμε να διαμορφώσουμε συμμαχίες στη διεθνή σκηνή”. Σύμφωνα με τον Περντιού, “εκτός από κυρώσεις, υπάρχουν και άλλα ζητήματα που μπορούν στο τραπέζι με την Τουρκία, όπως είναι οι συμφωνίες ελευθέρου εμπορίου, ένας τομέας που είναι μείζονος σημασίας για την Τουρκία. Υπάρχει η πιθανότητα να πρέπει να εμπλακεί σε κάποιου είδους συζητήσεις και η Ρωσία, για το ποιές είναι οι θέσεις της στη Μέση Ανατολή. Θέλουν το εμπόριο, θέλουν κάποιου είδους εμπορικές συναλλαγές μαζί μας”.
Σύμφωνα με πηγές που επικαλείται η Washington Post, ο πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Γερουσίας γερουσιαστής Τζέιμς Ρις διαφώνησε έντονα με τον Τραμπ, αλλά άλλοι γερουσιαστές φάνηκαν πιο διαλλακτικοί και όπως δήλωσε ο γερουσιαστής Τζον Χούβεν, “η συζήτηση περιστράφηκε περισσότερο γύρω από το πως μπορούμε να διαπραγματευθούμε με τον Ερντογάν”.
Προηγουμένως, οι Δημοκρατικοί γερουσιαστές που μετέχουν στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων εξέδωσαν ανακοίνωσαν που υπογράφεται από τον επικεφαλής της ομάδας, τον φιλέλληνα γερουσιαστή Μπομπ Μενέντεζ, όπου αναφέρουν πως συμφωνούν με τον Υπουργό Εξωτερικών Μάικ Πομπέο “και πολλούς Ρεπουμπλικανούς γερουσιαστές”, πως “πρέπει να επιβληθούν κυρώσεις στην Τουρκία σύμφωνα με τον νόμο” [CAATSA]. “Χωρίς αποφασιστική δράση από τις Ηνωμένες Πολιτείες, η θέση μας στο ΝΑΤΟ και η ισχύς του καθεστώτος κυρώσεων κατά της Ρωσίας θα πληγεί”, τονίζουν οι Δημοκρατικοί γερουσιαστές.
Η Τουρκία ως μέρος μιας ευρύτερης διαπραγμάτευσης
Από τις διαρροές και τις δηλώσεις των Ρεπουμπλικανών γερουσιαστών φαίνεται καθαρά πως ο Τραμπ βλέπει τις προβληματικές σχέσεις των ΗΠΑ με την Τουρκία ως μέρος μιας μεγαλύτερης διαπραγμάτευσης που ενδεχομένως να περιλαμβάνει και τη Ρωσία. Ο νόμος CAATSA δίνει το δικαίωμα στον Τραμπ να εξαιρέσει την Τουρκία από το καθεστώς κυρώσεων, και το μόνο κόστος που θα κληθεί να καταβάλει η Τουρκία για την προμήθεια των S-400 να είναι ο αποκλεισμός της από το πρόγραμμα παραγωγής και προμήθειας των πολεμικών αεροσκαφών F-35.
To ερώτημα που προκύπτει είναι ποιά είναι η αντίδραση της Ελλάδας σε αυτήν την προκλητική κίνηση της Τουρκίας, η οποία ανατρέπει δραματικά την ισορροπία ισχύος στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Μέχρι στιγμής από την Ελλάδα δεν έχει υπάρξει καμία απολύτως αντίδραση, τουλάχιστον σε επίσημο ή ανεπίσημο επίπεδο, και είναι άγνωστο αν το θέμα τέθηκε από τον Υπουργό Εξωτερικών Νίκο Δένδια προς την αμερικανική κυβέρνηση κατά τη διάρκεια της πρόσφατης επίσκεψής του στην Ουάσιγκτον.