Posted by Στις 20 Ιουνίου όταν οι Ιρανοί Φρουροί της Επανάστασης κατέρριψαν ένα αμερικανικό κατασκοπευτικό αεροσκάφος Global Hawk, και αφού μια εβδομάδα νωρίτερα είχαν κτυπηθεί δυο τάνκερ στον Κόλπο του Ομάν, οι ΗΠΑ και το Ιράν έφτασαν μια ανάσα από τον πόλεμο. Οι δεύτερες σκέψεις του Προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ γύρω από τα οφέλη ενός τέτοιου πολέμου, τις δυνατότητες επιτυχούς εξόδου από αυτόν και κυρίως τις συνέπειες που ένας τέτοιος πόλεμος θα είχε στις πιθανότητες επανεκλογής του ηγέτη των Ρεπουμπλικανών στην Προεδρία των ΗΠΑ, οδήγησαν τελικά τα πράγματα στο πεδίο της διπλωματίας.
Η τακτική της “στρατηγικής κλιμάκωσης” από το Ιράν δείχνει μέχρι στιγμής να αποδίδει, αφού η εκδοχή του πολέμου κρίθηκε ως ασύμφορη, και πολιτικά και οικονομικά, από την ηγεσία του Λευκού Οίκου. Η Τεχεράνη υλοποίησε την απειλή της να ξεπεράσει τα όρια εμπλουτισμού ουρανίου που προβλέπει η συμφωνία JCPOA του 2015 και διεμήνυσε προς πάντες πως θα συνεχίσει να το κάνει για όσο διάστημα δεν μπορεί να εκμεταλλευτεί τις δυνατότητες που παρέχει η συμφωνία για εξαγωγές πετρελαιοειδών λόγω των αμερικανικών κυρώσεων. Το ευρωπαϊκό όχημα ειδικού σκοπού Instex ξεκίνησε μεν να λειτουργεί ως πλατφόρμα παράκαμψης των κυρώσεων, αλλά τα συμβόλαια που κλείνονται είναι πολύ μικρά υπό τον φόβο των δευτερογενών κυρώσεων από την αμερικανική κυβέρνηση.
Μπροστά στο φάσμα της πλήρους κατάρρευσης της συμφωνίας και της πρόκλησης ανεξέλεγκτων καταστάσεων στη Μέση Ανατολή, η Γερμανία, η Γαλλία και η Βρετανία απηύθυναν χθες έκκληση ως εγγυήτριες δυνάμεις της συμφωνίας, να υπάρξει επανέναρξη του διαλόγου με το Ιράν. Συγκεκριμένα οι “E3” δηλώνουν πως παραμένουν προσηλωμένοι στην τήρηση της JCPOA, επαναλάμβάνουν τη διαφωνία τους με την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη συμφωνία και τονίζουν πως κάνουν ό,τι είναι δυνατόν για να μπορέσει ο ιρανικός λαός να επωφεληθεί από τις εμπορικές και οικονομικές πρόνοιες της συμφωνίας. Προειδοποιούν δε πως η πίεση που προκαλούν οι αμερικανικές κυρώσεις και οι παραβιάσεις της συμφωνίας από το Ιράν προκαλούν ιδιαίτερη ανησυχία και δηλώνουν πως “ήρθε η ώρα για υπεύθυνη συμπεριφορά και αναζήτηση ενός τέλους στην κλιμάκωση των εντάσεων και την επανάληψη του διαλόγου”. Σε μια έμμεση δε κριτική και προς τις ΗΠΑ, τονίζουν πως “οι κίνδυνοι είναι τέτοιοι που είναι αναγκαίο για όλους τους εμπλεκομένους να κάνουν μια παύση και να αναλογιστούν τις πιθανές συνέπειες των πράξεών τους”.
Η αμερικανική κυβέρνηση, παρότι σε φραστικό επίπεδο δεν δείχνει έτοιμη να αλλάξει τη στάση της, φαίνεται πως δεν κλείνει την πόρτα στη διπλωματία, έστω και αν αυτό γίνεται υπό την πίεση των εταίρων της του “E3”. Είναι ενδεικτικό ότι ενώ πριν από δέκα ημέρες επιβλήθηκαν κυρώσεις στον Ανώτατο Ηγέτη του Ιράν Αγιατολάχ Χαμενεΐ, την τελευταία στιγμή αναβλήθηκε η επιβολή κυρώσεων στον Υπουργό Εξωτερικών Τζαβάντ Ζαρίφ, ενώ του εγκρίθηκε από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ και θεώρηση διαβατηρίου για να μεταβεί στην Νέα Υόρκη και να λάβει μέρος στην ετήσια σύνοδο του Οικονομικού και Κοινωνικού Συμβουλίου του ΟΗΕ. Χωρίς να έχει υπάρξει κάποια σχετική ανακοίνωση, πληροφορίες από την Ουάσιγκτον αναφέρουν ότι δεν αποκλείεται να υπάρξει κάποια άτυπη συνάντηση του Ζαρίφ με τον υπηρεσιακό πρέσβη των ΗΠΑ στον ΟΗΕ Τζόναθαν Κόεν.
Δεν θα πρέπει να θεωρείται συμπτωματική και η δήλωση χθες του Ιρανού Προέδρου Χασάν Ρουχάνι πως το Ιράν θα δεχόταν επανέναρξη του διαλόγου εάν οι ΗΠΑ ακυρώσουν τις κυρώσεις και “επανέλθουν στη λογική”.
Παρ’ όλο όμως που αναγνωρίζεται από όλα τα μέρη πως ο μόνος λογικός τρόπος εξόδου από αυτήν την επικίνδυνη κρίση ασφαλείας είναι η διπλωματία, εν τούτοις οι διαφωνίες για τους όρους επανέναρξης του διαλόγου είναι τεράστιες ανάμεσα στα εμπλεκόμενα μέρη. Οι ΗΠΑ ζητούν πλήρη συμμόρφωση του Ιράν με τους αμερικανικούς όρους πριν ξεκινήσει ο διάλογος, ενώ το Ιράν ζητά την πλήρη λειτουργία της JCPOA με όλες τις οικονομικές και εμπορικές απολαβές για να καθίσει ξανά στο τραπέζι του διαλόγου, ενώ δεν δέχεται επ’ ουδενί να συζητήσει τον περιορισμό του συμβατικού πυραυλικού προγράμματος που έχει εξελίξει, κάτι που αποτελεί κόκκινη γραμμή για τις ΗΠΑ.
Παρ’ όλες τις τεράστιες δυσκολίες όμως, φαίνεται ότι οι “E3” θα εξαντλήσουν κάθε πιθανότητα για την επανέναρξη του διαλόγου, και μάλιστα στο ανώτατο δυνατό επίπεδο, καθώς σύμφωνα με πληροφορίες από το Ιράν γίνονται προσπάθειες να πεισθεί ο Αγιατολάχ Χαμενεΐ να συναντηθεί με τον Εμανουέλ Μακρόν, κατά τη διάρκεια επίσκεψης του Γάλλου Πρόεδρου στη Τεχεράνη εντός των επομένων μηνών.