Posted by Από το Kappa Newsdesk
Μετά από δέκα σχεδόν μήνες εντατικών διαπραγματεύσεων και έξη μόλις ημέρες πριν συμβεί ένα ασύντακτο Brexit, η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Βρετανία κατέληξαν την Πέμπτη, παραμονή Χριστουγέννων, σε συμφωνία σχετικά με τους όρους της μελλοντικής τους σχέσης μετά το Brexit, το οποίο θα συμβεί οριστικά τα μεσάνυχτα της 31ης Δεκεμβρίου.
Οι διαπραγματευτές των δύο χωρών συμφώνησαν την Πέμπτη τις ακριβείς ποσοστώσεις για τα δικαιώματα αλιείας και την περίοδο προσαρμογής, η οποία τελικά θα είναι 5,5 χρόνια, όπως και για τις τελευταίες νομικές λεπτομέρειες της συμφωνίας, η οποία μαζί με τα παραρτήματα φέρεται να ξεπερνά τις 2.000 σελίδες.
Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε ανακοινώνοντας τη συμφωνία: “Άξιζε να αγωνιστούμε για αυτήν τη συμφωνία, επειδή τώρα έχουμε μια δίκαιη και ισορροπημένη συμφωνία με το Ηνωμένο Βασίλειο, η οποία θα προστατεύει τα ευρωπαϊκά μας συμφέροντα, θα διασφαλίζει τον θεμιτό ανταγωνισμό και θα παρέχει την απαραίτητη προβλεψιμότητα στους αλιείς μας. Τελικά, μπορούμε να αφήσουμε το Brexit πίσω μας και να κοιτάξουμε το μέλλον. Η Ευρώπη προχωρά τώρα”.
Ο επικεφαλής διαπραγματευτής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Μισέλ Μπαρνιέ δήλωσε: “Το ρολόι δεν κυλάει 
πλέον αντίστροφα. Φτάσαμε στο τέλος μιας πολύ εντατικής τετραετούς περιόδου, ιδίως τους τελευταίους εννέα μήνες, κατά τη διάρκεια της οποίας διαπραγματευτήκαμε την ομαλή αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση και μια ολοκαίνουργια εταιρική σχέση, την οποία συμφωνήσαμε επιτέλους σήμερα. Η προστασία των συμφερόντων μας υπήρξε στο επίκεντρο όλων αυτών των διαπραγματεύσεων και χαίρομαι που το καταφέραμε. Εναπόκειται πλέον στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να εκφράσουν τη γνώμη τους για αυτήν τη συμφωνία. “
Δείτε τις δηλώσεις Φον ντερ Λάιεν και Μπαρνιέ:
Οι τρεις βασικοί πυλώνες του σχεδίου συμφωνίας εμπορίου και συνεργασίας
- Συμφωνία ελεύθερου εμπορίου
• Η συμφωνία καλύπτει όχι μόνο το εμπόριο αγαθών και υπηρεσιών, αλλά και ένα ευρύ φάσμα άλλων τομέων που ενδιαφέρουν την ΕΕ, όπως επενδύσεις, ανταγωνισμός, κρατικές ενισχύσεις, φορολογική διαφάνεια, αεροπορικές και οδικές μεταφορές, ενέργεια και βιωσιμότητα, αλιεία, προστασία δεδομένων, και συντονισμός κοινωνικής ασφάλισης.
• Προβλέπει μηδενικούς δασμούς και μηδενικές ποσοστώσεις για όλα τα εμπορεύματα που συμμορφώνονται με τους κατάλληλους κανόνες καταγωγής.
• Και τα δύο μέρη έχουν δεσμευτεί να διασφαλίσουν ισχυρούς όρους ανταγωνισμού, διατηρώντας υψηλά επίπεδα προστασίας σε τομείς, όπως η προστασία του περιβάλλοντος, η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και η τιμολόγηση του άνθρακα, τα κοινωνικά και εργασιακά δικαιώματα, η φορολογική διαφάνεια και οι κρατικές ενισχύσεις, με αποτελεσματική, εγχώρια επιβολή, έναν δεσμευτικό μηχανισμό επίλυσης διαφορών και τη δυνατότητα και των δύο μερών να λάβουν διορθωτικά μέτρα.
• Η ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο συμφώνησαν για ένα νέο πλαίσιο για την από κοινού διαχείριση των αλιευτικών αποθεμάτων στα ύδατα της ΕΕ και του Ηνωμένου Βασιλείου. Το Ηνωμένο Βασίλειο θα είναι σε θέση να αναπτύξει περαιτέρω τις βρετανικές αλιευτικές δραστηριότητες, ενώ οι δραστηριότητες και τα προς το ζην των Ευρωπαίων αλιέων θα προστατευθούν και θα διατηρηθούν οι φυσικοί πόροι.
• Όσον αφορά τις μεταφορές, η συμφωνία προβλέπει συνεχή και βιώσιμη συνδεσιμότητα αεροπορικών, οδικών, σιδηροδρομικών και θαλάσσιων μεταφορών, αν και η πρόσβαση στην αγορά είναι χαμηλότερη από αυτήν που προσφέρει η ενιαία αγορά. Περιλαμβάνει διατάξεις που διασφαλίζουν ότι ο ανταγωνισμός μεταξύ αεροπορικών και μεταφορικών εταιρειών της ΕΕ και του ΗΒ θα πραγματοποιείται με ίσους όρους ανταγωνισμού, έτσι ώστε να μην υπονομεύονται τα δικαιώματα των επιβατών, τα δικαιώματα των εργαζομένων και η ασφάλεια των μεταφορών.
• Όσον αφορά την ενέργεια, η συμφωνία παρέχει ένα νέο μοντέλο για εμπορία και διασύνδεση, με εγγυήσεις για ανοιχτό και θεμιτό ανταγωνισμό, συμπεριλαμβανομένων των προτύπων ασφάλειας για υπεράκτια παραγωγή ενέργειας και της παραγωγής ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
• Όσον αφορά τον συντονισμό της κοινωνικής ασφάλισης, η συμφωνία στοχεύει στη διασφάλιση ορισμένων δικαιωμάτων των πολιτών της Ένωσης και των υπηκόων του Ηνωμένου Βασιλείου. Αυτό αφορά πολίτες της ΕΕ που εργάζονται, ταξιδεύουν ή μετακινούνται στο Ηνωμένο Βασίλειο και σε υπηκόους του Ηνωμένου Βασιλείου που εργάζονται, ταξιδεύουν ή μετακινούνται στην ΕΕ μετά την 1η Ιανουαρίου 2021.
• Τέλος, η συμφωνία επιτρέπει τη συνέχιση της συμμετοχής του Ηνωμένου Βασιλείου σε ορισμένα εμβληματικά προγράμματα της Ένωσης για την περίοδο 2021-2027 (με την επιφύλαξη χρηματοδοτικής συνεισφοράς του Ηνωμένου Βασιλείου στον προϋπολογισμό της ΕΕ), όπως το Horizon Europe.
- Νέα συνεργασία για την ασφάλεια
Η συμφωνία εμπορίου και συνεργασίας θεσπίζει ένα νέο πλαίσιο για την επιβολή του νόμου και τη δικαστική συνεργασία σε ποινικές και αστικές υποθέσεις. Αναγνωρίζει την ανάγκη για ισχυρή συνεργασία μεταξύ των εθνικών αστυνομικών και δικαστικών αρχών, ιδίως για την καταπολέμηση και τη δίωξη του διασυνοριακού εγκλήματος και της τρομοκρατίας. Χτίζει νέες επιχειρησιακές δυνατότητες, λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι το Ηνωμένο Βασίλειο, ως μη μέλος της ΕΕ και εκτός της Συμφωνίας Σένγκεν, δεν θα έχει τις ίδιες προσβάσεις με πριν. Η συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας μπορεί να ανασταλεί σε περίπτωση παραβίασης από το Ηνωμένο Βασίλειο της δέσμευσής του για συνεχή τήρηση της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και της εσωτερικής επιβολής της.
- Συμφωνία για τους όρους διακυβέρνησης και υγιούς ανταγωνισμού
Για να παρέχεται η μέγιστη νομική ασφάλεια στις επιχειρήσεις, τους καταναλωτές και τους πολίτες, συμφωνήθηκε ένα ειδικό κεφάλαιο για τους όρους διακυβέρνησης, το οποίο παρέχει σαφήνεια σχετικά με τον τρόπο λειτουργίας και ελέγχου της Συμφωνίας. Θεσπίζει επίσης ένα Κοινό Συμβούλιο Εταιρικής Σχέσης, το οποίο θα διασφαλίσει την ορθή εφαρμογή και ερμηνεία της Συμφωνίας, και στο οποίο θα συζητηθούν όλα τα ζητήματα που προκύπτουν.
Οι δεσμευτικοί μηχανισμοί επιβολής και επίλυσης διαφορών θα διασφαλίσουν τον σεβασμό των δικαιωμάτων των επιχειρήσεων, των καταναλωτών και των ατόμων. Αυτό σημαίνει ότι οι επιχειρήσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ηνωμένο Βασίλειο θα ανταγωνίζονται με ίσους όρους ανταγωνισμού και κάθε μέρος θα αποφύγει να χρησιμοποιήσει τη ρυθμιστική του αυτονομία για τη χορήγηση αθέμιτων επιδοτήσεων ή τη νόθευση του ανταγωνισμού.
Και τα δύο μέρη μπορούν να προβούν σε διατομεακά αντίποινα (κυρώσεις) σε περίπτωση παραβίασης της συμφωνίας. Αυτή οι διατομεακές κυρώσεις θα ισχύουν για όλους τους τομείς της οικονομικής εταιρικής σχέσης.
Εκτός συμφωνίας η εξωτερική πολιτική, η εξωτερική ασφάλεια και η αμυντική συνεργασία
Η εξωτερική πολιτική, η εξωτερική ασφάλεια και η αμυντική συνεργασία δεν καλύπτονται από τη συμφωνία, καθώς το Ηνωμένο Βασίλειο δεν ήθελε να διαπραγματευτεί αυτό το θέμα. Από την 1η Ιανουαρίου 2021, δεν θα υπάρχει επομένως πλαίσιο μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ένωσης για την ανάπτυξη και τον συντονισμό κοινών απαντήσεων σε προκλήσεις εξωτερικής πολιτικής, για παράδειγμα την επιβολή κυρώσεων σε υπηκόους ή οικονομίες τρίτων χωρών.
Μεγάλες αλλαγές την 1η Ιανουαρίου παρ’ όλη τη συμφωνία
Παρ’ όλη την εφαρμογή της νέας συμφωνίας εμπορίου και συνεργασίας μεταξύ ΕΕ-Ηνωμένου Βασιλείου, θα υπάρξουν μεγάλες αλλαγές την 1η Ιανουαρίου 2021. Εκείνη την ημέρα το Ηνωμένο Βασίλειο θα αποχωρήσει από την Ενιαία Αγορά και την Τελωνειακή Ένωση της ΕΕ, καθώς και από όλες τις πολιτικές της ΕΕ και τις διεθνείς συμφωνίες. Η ελεύθερη κυκλοφορία προσώπων, αγαθών, υπηρεσιών και κεφαλαίων μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της ΕΕ θα τερματιστεί.
Η ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο θα δημιουργήσουν δύο ξεχωριστές αγορές. δύο ξεχωριστούς ρυθμιστικούς και νομικούς χώρους. Αυτό θα δημιουργήσει εμπόδια στο εμπόριο αγαθών και υπηρεσιών και στη διασυνοριακή κινητικότητα και ανταλλαγές που δεν υπάρχουν σήμερα – και προς τις δύο κατευθύνσεις.
Η συμφωνία για την Βόρεια Ιρλανδία
Η συμφωνία αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από τον Νοέμβριο 2018 παραμένει σε ισχύ, προστατεύοντας, μεταξύ άλλων, τα δικαιώματα των πολιτών της ΕΕ που διαμένουν στο ΗΒ αλλά και των πολιτών του Ηνωμένου Βασιλείου που διαμένουν στα κράτη-μέλη της ΕΕ, και διαφυλάσσει επίσης τα οικονομικά συμφέροντα της ΕΕ, και, κυρίως, την ειρήνη και τη σταθερότητα σε όλη την Ιρλανδία. Πριν από λίγες ημέρες υπήρξε πλήρης συμφωνία ανάμεσα στις δυο πλευρές για τους όρους εφαρμογής της συμφωνίας για την Βόρεια Ιρλανδία και τις διάφορες Εξειδικευμένες Επιτροπές που προβλέπονται.
Αγώνας με το χρόνο για την τυπική έγκριση της συμφωνίας
Λόγω της καθυστέρησης στην επίτευξη της συμφωνίας, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δεν έχει πλέον το χρόνο να επικυρώσει τη συμφωνία πριν από την 31 Δεκεμβρίου και έτσι αναγκαστικά θα υπάρξει προσωρινή εφαρμογή της συμφωνίας, την οποία θα πρέπει να εγκρίνουν τα κράτη-μέλη και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Αυτό αναμένεται να συμβεί τα επόμενα λίγα 24ωρα, αφού οι ευρωπαϊκές Κυβερνήσεις λάβουν γνώση του τελικού κειμένου και των παραρτημάτων της συμφωνίας.
Στη συνέχεια το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα πρέπει να αποφασίσει με ομοφωνία και να εγκρίνει την υπογραφή της συμφωνίας και την προσωρινή εφαρμογή της από την 1η Ιανουαρίου 2021. Μόλις ολοκληρωθεί αυτή η διαδικασία, η συμφωνία εμπορίου και συνεργασίας μεταξύ της ΕΕ και το ΗΒ μπορεί να υπογραφεί επίσημα και να ισχύσει εγκαίρως την 1η Ιανουαρίου.
Μετά τις γιορτές το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα κληθεί να δώσει τη συγκατάθεσή του στη συμφωνία, κάτι που αναμένεται να συμβεί μέχρι τα μέσα Φεβρουαρίου. Αμέσως μετά την επικύρωση της συμφωνίας από το Ευρωκοινοβούλιο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα λάβει και την τελική απόφαση για την οριστική σύναψη της συμφωνίας.