Posted by 
Γράφει ο Γιάννης Κουτσομύτης
Τελικά η ειδική εκπρόσωπος του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ για τη Λιβύη Στέφανι Ουίλιαμς πέτυχε αυτό που μέχρι πριν από μερικές εβδομάδες φαινόταν ακατόρθωτο: Να πείσει τις αντιμαχόμενες πλευρές να συναινέσουν στη διαδικασία διορισμού προσωρινής Κυβέρνησης, η οποία θα οδηγήσει τη χώρα σε δημοψήφισμα για ένα νέο Σύνταγμα και σε εθνικές εκλογές τον ερχόμενο Δεκέμβριο.
Η μεσολαβητική ομάδα των Ηνωμένων Εθνών είχε την ισχυρή στήριξη πολλών διεθνών παραγόντων, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Γερμανία, η Γαλλία, η Βρετανία, η Ιταλία και η Αίγυπτος και κατάφερε να πείσει εκπροσώπους από όλες τις περιοχές και φυλές της χώρας να καθίσουν στο ίδιο τραπέζι και να συμφωνήσουν σε “μεικτές” λίστες υποψηφίων για τις θέσεις του Προέδρου του Προεδρικού Συμβουλίου (του Προέδρου της χώρας), του Πρωθυπουργού και των δυο άλλων μελών του Προεδρικού Συμβουλίου. Η ενδιάμεση συμφωνία που είχε επιτευχθεί σε προηγούμενες συνεδριάσεις των λιβυκών αντιπροσωπειών ήταν ότι ο Πρόεδρος θα προερχόταν από την Ανατολική Λιβύη (και φιλικό προς τον Στρατάρχη Χάφταρ και τη Βουλή των Αντιπροσώπων), ενώ ο Πρωθυπουργός θα προερχόταν από την Δυτική Λιβύη (και θα ήταν φιλικός προς τις δυνάμεις της Τρίπολης και της Μισράτα).
Μετά από σειρά διαβουλεύσεων, παρασκηνιακών διεργασιών και μαγειρεμάτων έφτασαν τελικά στην τελική φάση της εκλογής τέσσερεις λίστες, όπου η κάθε μια λίστα περιείχε έναν υποψήφιο Πρόεδρο από την Ανατολή και έναν από τη Δύση. Οι περισσότεροι παρατηρητές και αναλυτές ανέμεναν ότι θα επικρατούσε η λίστα που περιλάμβανε τον μέχρι τώρα Πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων Αγκίλα Σάλεχ, ως υποψήφιο Πρόεδρο, και τον Υπουργό Εσωτερικών της Κυβέρνησης της Τρίπολης Φάτι Μπασάγα, ως υποψήφιο Πρωθυπουργό. Σύμφωνα με συγκλίνουσες πληροφορίες, αυτή ήταν η λίστα που πρόκριναν και πολλοί διεθνείς παράγοντες, μεταξύ των οποίων η Αίγυπτος και η Τουρκία.
Παρ’ όλα αυτά όμως, τα 75 μέλη του Λιβυκού Φόρουμ Πολιτικού Διαλόγου (LPDF), που ήταν οι εκλέκτορες, έκαναν την έκπληξη και επέλεξαν τελικά τη λίστα αουτσάιντερ, που περιλάμβανε τον διπλωμάτη Μοχάμεντ Μένφι για τη θέση του Προέδρου και τον επιχειρηματία Αμπντούλ Χαμίντ Νταμπέιμπα για τη θέση του Πρωθυπουργού. Η αναπάντεχη αυτή εκλογή, ήταν σύμφωνα με αναλυτές, το αποτέλεσμα της αντιδημοφιλίας των βασικών πολιτικών παικτών, μετά από πολλά χρόνια πολέμων και αντιπαραθέσεων. Σύμφωνα με κάποιους άλλους παρατηρητές, η λίστα Μένφι/Νταμπέιμπα επικράτησε, λόγω της τακτικής ψήφου που έλαβε από υποστηρικτές του Χάφταρ εντός του LPDF, με σκοπό να αναδειχθεί το πλέον αδύναμο σχήμα και να υπονομευθεί η πορεία προς το δημοψήφισμα και τις εκλογές.
Ο απελαθείς πρέσβης και ο διεφθαρμένος επιχειρηματίας
Ο νέος προσωρινός Πρόεδρος Μοχάμεντ Μένφι ο τέως Λίβυος πρέσβης στην Αθήνα, τον οποίο απέλασε η ελληνική Κυβέρνηση στις 6 Δεκεμβρίου 2019, μετά την υπογραφή του διαβόητου Μνημονίου ανάμεσα στην Τουρκία και την Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας (GNA) της Τρίπολης. Ο Μένφι υπηρέτησε πιστά το καθεστώς του απερχόμενου Πρωθυπουργού της GNA Φαγιέντ αλ-Σαράζ, αλλά προέρχεται από τη φυλή των αλ-Μάνφα, που θεωρείται πως στηρίζει πλήρως τον Λιβυκό Εθνικό Στρατό και τον Στρατάρχη Χάφταρ. Ο ίδιος δεν έχει κάνει καμιά δήλωση μετά την εκλογή του και είναι άγνωστο ποιά θα είναι η στάση του και αν θα τηρήσει ίσες αποστάσεις.
Για τον νέο προσωρινό Πρωθυπουργό Αμπντούλ Χαμίντ Νταμπέιμπα οι πληροφορίες λένε πως είναι 
επιχειρηματίας και πολιτικός μηχανικός, προέρχεται από την Μισράτα, έχει επιχειρηματικά συμφέροντα στην Τουρκία, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Μάλτα και τα κατεχόμενα της Κύπρου, και διαθέτει πολλά εργολαβικά και υπεργολαβικά συμβόλαια με τουρκικές εταιρείες στη Δυτική Λιβύη. Ο 62χρονος επιχειρηματίας είναι ύποπτος για σωρεία υποθέσεων διαφθοράς και κατάχρησης δημόσιου χρήματος, ενώ ο εξάδερφός του Αλή Νταμπέιμπα είναι δισεκατομμυριούχος επιχειρηματίας και πρώην στέλεχος του καθεστώτος Καντάφι.
Ανακούφιση από τη διεθνή κοινότητα
Οι αντιδράσεις της διεθνούς κοινότητας ήταν στη συντριπτική τους πλειοψηφία ιδιαίτερα θετικές, ενώ δυτικοί διπλωμάτες έκαναν λόγο για “μεγάλη ανακούφιση” και “ανέλπιστη επιτυχία”. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Γαλλία, η Βρετανία, η Ιταλία και η Γερμανία εξέδωσαν κοινή ανακοίνωση, με την οποία χαιρετίζουν την εκλογή της νέας ηγεσίας της χώρας και αναφέρουν πως πρόκειται για “ένα κρίσιμο βήμα προς την επίτευξη μιας συμφωνημένης, περιεκτικής πολιτικής λύσης” και πως “αποτελεί τον καρπό μιας αυθεντικά ενδο-λιβυκής διαδικασίας, της μεσολάβησης των Ηνωμένων Εθνών και της υποστήριξης του Λιβυκού λαού”.
Και η Αίγυπτος χαιρέτισε την εκλογή και εξέφρασε την ελπίδα πως μπορεί να αποτελέσει το βήμα για τον τερματισμό των δεκαετούς πολέμου μέσα από τη διενέργεια των εθνικών εκλογών. Η Τουρκία χαιρέτισε και εκείνη την εκλογή από το LPDF, με το τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών να αναφέρει πως “αυτό το δημοκρατικό βήμα που έκαναν οι Λίβυοι αδελφοί μας, με βάση τον διαλόγου και την εθνική συναίνεση, αποτελεί μια σημαντική ευκαιρία όσον αφορά τη διατήρηση της κυριαρχίας, της ανεξαρτησίας και της εδαφικής ακεραιότητας της Λιβύης και την εδραίωση της πολιτικής της ενότητας”. Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα χαιρέτισαν και αυτά την εκλογή, με το Υπουργείο Εξωτερικών τους “να εκφράζει την ελπίδα πως αυτό το βήμα θα φέρει ασφάλεια, σταθερότητα και ανάπτυξη στη Λιβύη”. Το Υπουργείο Εξωτερικών της Σαουδικής Αραβίας ήταν πιο επιφυλακτικό και ανέφερε πως ελπίζει ότι “αυτή εξέλιξη θα οδηγήσει στην έξοδο όλων των πολεμιστών και των μισθοφόρων από τη Λιβύη”.
Μητσοτάκης: Σημαντικό βήμα προς την ειρήνη στη γειτονική χώρα
Ο Έλληνας Πρωθυπουργός συνεχάρη την νέα ηγεσία της Λιβύης με ανάρτησή του στο Twitter και ανέφερε πως “η εκλογή νέας ενιαίας Λιβυκής Κυβέρνησης από το LPDF στη Γενεύη αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς την ειρήνη στη γειτονική χώρα. Όλοι οι παράγοντες πρέπει να υποστηρίξουν τη διαδικασία προς δημοκρατικές και ελεύθερες εκλογές τον Δεκέμβριο”.
Και το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών εξέδωσε ανακοίνωση χαιρετίζοντας την εκλογή και ανέφερε συγκεκριμένα: “Ο ορισμός του Μεταβατικού Προεδρείου, μέχρι τις εκλογές που προβλέπεται να διεξαχθούν στις 24 Δεκεμβρίου, ευελπιστούμε ότι θα συνεισφέρει αποφασιστικά στην ειρήνευση και στην σταθεροποίηση της Λιβύης και της περιοχής γενικότερα. Η Ελλάδα, όντας άμεσος γείτονας της Λιβύης, προσβλέπει στην εγκαθίδρυση επαφών με το νέο Προεδρείο ευθύς μόλις αναλάβει τα καθήκοντα του με σκοπό την ενίσχυση των διμερών σχέσεων στη βάση της διεθνούς δικαίου. Η χώρα μας, ως κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ, είναι επίσης έτοιμη να προσφέρει βοήθεια στη Λιβύη προκειμένου να συνεισφέρει στην ανοικοδόμηση και στην εμπέδωση της ασφάλειας. Τέλος, η Ελλάδα τονίζει ότι για την ειρήνευση και σταθεροποίηση της Λιβύης, απαραίτητο κριτήριο είναι η άμεση αποχώρηση των ξένων στρατευμάτων από τη χώρα.”
Πολλές οι σκιές
Η εκλογή νέας ηγεσίας στη χώρα αποτελεί αναμφίβολα μια σημαντική εξέλιξη, αλλά δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι εξασφαλίζει την ειρήνη και την ομαλή μετάβαση στο δημοψήφισμα για το Σύνταγμα και τις εθνικές εκλογές. Οι χώρες της Δύσης θεωρούν την εξέλιξη στη Γενεύη μια μεγάλη διπλωματική επιτυχία, καθώς βάζει στη γωνία τη Ρωσία, η οποία θα είναι πολύ δύσκολο πλέον να διατηρήσει το βαθμό επιρροής της στη χώρα. Είναι χαρακτηριστικό ότι μέχρι και τις πρώτες πρωινές ώρες του Σαββάτου δεν είχε υπάρξει επίσημη αντίδραση από το ρωσικό Υπουργείο Εξωτερικών, ενώ στα κρατικά ειδησεογραφικά δίκτυα η είδηση ήταν σχεδόν απούσα. Στην αγγλόφωνη έκδοση του Sputnik δεν υπήρχε καμία αναφορά, ούτε ως απλή είδηση (!), στη ρωσική έκδοση του Russia Today υπήρχε μόνο η δήλωση του ΓΓ του ΟΗΕ χωρίς καμία ειδησεογραφική κάλυψη και μόνο στις αραβόφωνες εκδόσεις του Sputnik και του RT υπήρχε κάλυψη του γεγονότος.
Ο άλλος μεγάλος παίκτης που δεν έχει μιλήσει ακόμη είναι ο Στρατάρχης Χάφταρ και ο Λιβυκός Εθνικός Στρατός. Η εκλογή Μένφι και Νταμπέιμπα αποτελεί ακόμη μια πολιτική ήττα για τον Λίβυο στρατηγό και δεν είναι βέβαιο ότι θα αποδεχθεί αυτή την ήττα στωικά. Ο Λίβυος αναλυτής Μοχάμεντ Ελτζάρ θεωρεί πως ένας νέος πόλεμος είναι βέβαιος και πως οι εκλέκτορες του LPDF κατέστρεψαν την Λιβύη με την επιλογή τους. Ο Τάρεκ Μεγκερίζι θεωρεί αντιθέτως πως ένας νέος πόλεμος θα είναι “αυτοκτονικός” για τον Χάφταρ και πως το μομέντουμ πλέον τείνει προς συμφωνία.
Αυτό που φαίνεται πάντα από την κομβική αυτή εξέλιξη είναι πως η Τουρκία εδραιώνει όλα τα κεκτημένα που έχει επιτύχει στη Λιβύη, και με τον Νταμπέιμπα στην Πρωθυπουργία έχει σημαντικές πιθανότητες να ανακτήσει και μεγάλο μέρος από τα ποσά που οφείλονται σε τουρκικές τεχνικές εταιρείες, αφού θα αποδεσμευθούν προφανώς τα κονδύλια της Κεντρικής Τράπεζας της Λιβύης και θα ομαλοποιηθεί η παραγωγή και εξαγωγή πετρελαίου στη χώρα. Με την εξέλιξη στο LPDF παύει επίσης κάθε νομιμοποίηση της Κυβέρνησης της Ανατολικής Λιβύης, με την οποία η Ελλάδα είχε ιδιαίτερα καλές σχέσεις και η εξωτερική πολιτική της χώρας θα ασκείται αποκλειστικά και ενιαία πλέον από τον Υπουργό Εξωτερικών που θα ορίσουν ο πρώην απελαθείς από την Ελλάδα Μένφι και ο φιλότουρκος Νταμπέιμπα. Όσο για το Μνημόνιο Τουρκίας-Σαράζ, φαίνεται πως παραμένει ως έχει, και η οριστική του τύχη πιθανότατα θα κριθεί μετά το δημοψήφισμα και τις εκλογές. Εάν βέβαια αυτές τελικά πραγματοποιηθούν.
Ενημέρωση 1 | 6/2/2021 22:45 — Ο Λιβυκός Εθνικός Στρατός και ο Αγκίλα Σάλεχ χαιρετίζουν την εκλογή της νέας ηγεσία στη χώρα
Η ηγεσία της Ανατολικής Λιβύης χαιρέτισε το Σάββατο την εκλογή της νέας ηγεσίας από το LDPF, ξεκαθαρίζοντας ουσιαστικά το τοπίο ως προς την αποδοχή του νέου status quo από τη Βεγγάζη και το Τομπρούκ. Ο Λιβυκός Εθνικός Στρατός με ανακοίνωσή του συνεχάρη τις “εθνικές προσωπικότητες ” που επιλέχθηκαν από το Λιβυκό Δημοκρατικό Πολιτικό Φόρουμ. “Ο λιβυκός λαός ελπίζει ότι η νέα ηγεσία θα εργασθεί ακατάπαυστα για να παρέχει υπηρεσίες & να προετοιμάσει τις γενικές εκλογές”, ενέφερε ο εκπρόσωπος του Στρατού. Ο Πρόεδρος του της Βουλής των Αντιπροσώπων Αγκίλα Σάλεχ χαιρέτισε και αυτός την ανακοίνωση της νέας εκτελεστικής αρχής στη χώρα και εξέφρασε την ελπίδα ότι η εξέλιξη αυτή θα συμβάλλει στην αποκλιμάκωση της κρίσης στη Λιβύη, μέχρις ότου διεξαχθούν οι προεδρικές και κοινοβουλευτικές εκλογές.
Ενημέρωση 2 | 6/2/2021 22:47 — Το δίκτυο των σκοτεινών επενδύσεων της οικογένειας Νταμπάιμπα σε Βρετανία και Κύπρο
Πολύ ενδιαφέρον έχει η δημοσιογραφική έρευνα που είχε δημοσιευθεί το 2018 από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Ερευνητικής Δημοσιογραφίας και είχε διεξαχθεί από τους δημοσιογράφους Sara Farolfi και Στέλιο Ορφανίδη και αφορά στο ύποπτο για διαφθορά δίκτυο επενδύσεων της οικογένειας Νταμπάιμπα. Σύμφωνα με την έρευνα ο Αλί Νταμπάιμπα, εξάδερφος του νέου προσωρινού Πρωθυπουργού, ανέπτυξε τις προηγούμενες δεκαετίες ένα ευρύ δίκτυο εταιρειών, μέσω των οποίων ξεπλένονταν εκατοντάδες εκατομμύρια δολλάρια του καθεστώτος Καντάφι και υπήρχε σημαντική επιχειρηματική παρουσία και στην Κύπρο.