Posted by 
Γράφει ο Γιαβούζ Μπαϊντάρ
Αν κάποιος διατηρούσε ακόμη ελπίδες ότι στην Τουρκία υπήρχαν ακόμη κάποια ψήγματα δικαιοσύνης και λογικής, η ετυμηγορία -που μοιάζει με τραγικωμωδία- στη λεγόμενη δίκη Γκεζί τη Δευτέρα θα έπρεπε να του ήρθε ως συντριπτικό πλήγμα. Μετά από μια δίκη παρωδία, ένα δικαστήριο στην Κωνσταντινούπολη καταδίκασε τον φιλάνθρωπο και υπερασπιστή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων Οσμάν Καβάλα σε ισόβια κάθειρξη (χωρίς αναστολή), κρίνοντάς τον ένοχο για “απόπειρα ανατροπής της κυβέρνησης χρηματοδοτώντας τις διαδηλώσεις στο πάρκο Γκεζί της Κωνσταντινούπολης το 2013”.
Άλλοι επτά κατηγορούμενοι, οι Μουτσέλα Γιαπιτζί, Τσιγντέμ Μάτερ, Χακάν Αλτινάι, Μινέ Οζερντέν, Τσαν Αταλάι, Ταϊφούν Καχραμάν και Αλί Γιγίτ Εκμεκτζί καταδικάστηκαν σε κάθειρξη 18 ετών. Οι έξι από αυτούς συνελήφθησαν αμέσως μετά την έκδοση των ετυμηγοριών, ενώ ο Εκμεκτζί απέδρασε από το δικαστήριο και καταζητείται.
Το κατηγορητήριο μοιάζει με μια μυθοπλασία που θα έκανε ακόμη και τον Τζορτζ Όργουελ να ζηλέψει. Ένα συνονθύλευμα αβάσιμων ισχυρισμών, γεμάτο με μια φαντασιακή πλοκή, που στοχεύει στη διασύνδεση όλων των κατηγορουμένων, που έχουν μόνο ένα κοινό μεταξύ τους: Είναι ειδικοί στο επάγγελμά τους και δεσμευμένοι να μάχονται υπέρ της κοινωνίας των πολιτών – μάταια όμως, όπως φαίνεται τώρα.
Την ημέρα της ετυμηγορίας, ο Καβάλα είχε συμπληρώσει 4,5 χρόνια στη φυλακή, προφυλακισμένος για αστείους λόγους. Τον γνώρισα όταν επέστρεψα στην Τουρκία από τη Σουηδία πριν από σχεδόν τρεις δεκαετίες, για να συνεχίσω τη δουλειά μου ως δημοσιογράφος. Από την πρώτη μέρα, παρακολούθησα την ακατάπαυστη ενασχόλησή του με διάφορα έργα που είχαν σκοπό να ευαισθητοποιήσουν τους Τούρκους πολίτες για τις σκοτεινές σελίδες του παρελθόντος της χώρας. Ένα σύνολο πρωτοβουλιών που στόχευαν στην κατανόηση της Γενοκτονίας των Αρμενίων, το κουρδικό ζήτημα που συνεχίζει να αιμορραγεί και την ειρήνευση με τους γειτονικούς λαούς.
Ως καλοπροαίρετος επιχειρηματίας, ο Καβάλα δημιούργησε την “Έπαυλη Cezayir” κοντά στην πλατεία Ταξίμ της Κωνσταντινούπολης, για τη διεξαγωγή πλήθους συναντήσεων και συνελεύσεων στις αίθουσές της. Πριν από το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016, μας είχε φιλοξενήσει -μερικούς αρθρογράφους, μεταρρυθμιστές πολιτικούς και δικηγόρους- σε μια σειρά συναντήσεων για το πώς να διευρύνουμε τον αγώνα για τον εκδημοκρατισμό της χωρας. Ολόκληρο το κτίριο, όπως είπε μια αξιόπιστη πηγή από τις κρατικές υπηρεσίες αργότερα, βρισκόταν υπό παρακολούθηση επί χρόνια. Το κράτος ήθελε να γνωριζει όλα όσα συζητούσαν οι πολίτες – για χρόνια, κατά τη διάρκεια της τότε ζωηρής περιόδου διαδικασίας ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Πολλοί φίλοι από τη Σουηδία γνωρίζουν πολύ καλά τον χώρο -και τον Οσμάν- από εκείνη την εποχή.
Πολλοί από τους επτά που καταδιάστηκαν σε 18 χρόνια κάθειρξη είναι επίσης γνωστοί μου. Ο Χακάν Αλτινάι είναι ένας καλά μορφωμένος δικηγόρος, ένας πραγματικός φιλελεύθερος. Ο Τσαν Αταλάι είναι επίσης δικηγόρος, από το αριστερό ρεύμα. Οι Μινέ Οζερντέν και Τσιγντέμ Μάτερ είναι κινηματογραφίστριες. (Η τελευταίος είχε επιστρέψει από τη Γερμανία μόνο για τη δίκη, προφανώς έχοντας πίστη σε κάποια ψήγματα δικαιοσύνης στην Τουρκία και κατέληξε πίσω από τα κάγκελα). Ο φίλος μου Γιγίτ Εκμεκτζί είναι ένας ακούραστος ακτιβιστής της σύγχρονης εκπαίδευσης. Και η 72χρονη κυρία Μουτσέλα Γιαπιτζί είναι μια πολύ αξιοσέβαστη αρχιτέκτονας που, σύμφωνα με τα λόγια της κόρης της, “αφιέρωσε ολόκληρη τη ζωή της για τη διατήρηση της ιστορικής ύφους της Κωνσταντινούπολης”.
Αυτά είναι τα σκόπιμα επιλεγμένα θύματα, από ένα εντελώς πολιτικοποιημένο δικαστικό σώμα, το οποίο -όπως μου είπε ένας ανώτερος δικαστής τηλεφωνικά από την Τουρκία- έχει “διαβρωθεί από υπερεθνικιστές Γκρίζους Λύκους, ευρασιανιστές και ισλαμιστές που κατέχουν τις ηγετικές θέσεις του δικαστικού συστήματος. Ενός συστήματος που δεν απέχει πολύ από το πνεύμα των εισαγγελέων και των δικαστών του Χίτλερ ή του Στάλιν, δεδομένου ότι οι μαζικές εκκαθαρίσεις έλαβαν χώρα μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα το 2016.
Σε αυτό το πλαίσιο, δεν πρέπει να προκαλείται κανένα σοκ όσον αφορά την πραγματική διάσταση αυτής της ετυμηγορίας. Αυτή η ψεύτικη δίκη -υπάρχουν και πολλές άλλες ίδιου χαρακτήρα- έχει στόχο να δώσει το παράδειγμα στην αντιπολίτευση να γονατίσει μπροστά στην εξουσία. Η δίκη Γκεζί και ο Καβάλα συμβολίζουν, για το σημερινό σύστημα, μια προσπάθεια αμφισβήτησης του παραδοσιακά καταπιεστικού πολιτικού συστήματος της Τουρκίας, ένα τάγμα που παραμένει ορκισμένο να εμποδίσει κάθε προσπάθεια ειρηνικής μεταρρύθμισής του.
Στην πραγματικότητα, αν δει κανείς προσεκτικά όλα τα κλιμακούμενα μέτρα μετατροπής (με επιτυχία μέχρι στιγμής) της Τουρκίας σε αστυνομικό κράτος, παρατηρεί μια πικρή πραγματικότητα: Το “άνοιγμα” στην Τουρκία στις αρχές της χιλιετίας, υποστηριζόμενο από τη μεταρρυθμιστική διαδικασία που συνδέεται με την ΕΕ, είχε άνοιξε το κλειδωμένο εδώ και καιρό το Κουτί της Πανδώρας και είχαν βγει όλα τα άλυτα, αναβαλλόμενα ζητήματα.
Για ένα μικρό διάστημα, μεταξύ 2002 – 2009, ο λαός της Τουρκίας έγινε μάρτυρας του σπασίματος των ταμπού και οι μεταρρυθμιστικοί κύκλοι είχαν πιέσει για μια πρόοδο. Οι διαδηλώσεις στο Γκεζί το 2013, που εξαπλώθηκαν σε 79 από τις 81 επαρχίες της Τουρκίας, ήταν η πρώτη πραγματική πρόκληση για την εξουσία του ΑΚΡ που μέχρι τότε είχε εγκαταλείψει σχεδόν όλες τις πτυχές του εκδημοκρατισμού – συμφιλίωση με τους Αρμένιους, επίλύση του Κυπριακού, εκπαίδευση για τις νέες γυναίκες, ζητήματα των ΛΟΑΤΚΙ κλπ. Μέχρι το 2015 εξαπατήθηκαν και οι Κούρδοι, με την ειρηνευτική διαδικασία να τερματίζεται αυθαίρετα από τον Ερντογάν. Από τότε η Τουρκία βυθίζεται συνεχώς στην άβυσσο.
Δεν αποτελεί έκπληξη λοιπόν που ο Καβάλα και οι φίλοι του επιλέγονται ως αποδιοπομπαίοι τράγοι. Ωστόσο, η ετυμηγορία της δίκης Γκεζί δεν είναι μόνο καθαρά πολιτική, αλλά και μια ξεκάθαρη πρόκληση. Θα πρέπει να ιδωθεί στο πλαίσιο μιας ευρύτερης εικόνας που εμφανίζεται τον τελευταίο καιρό: Πρώτον, υπάρχει μια έντονη συζήτηση για τη δαιμονοποίηση των Σύρων προσφύγων, την οποία ενισχύουν και τα κόμματα της αντιπολίτευσης. Δεύτερον, η μαζική εισβολή των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων βρίσκεται σε εξέλιξη στο Ιρακινό Κουρδιστάν, με σφοδρές μάχες – που φαινομενικά πυροδοτήθηκε από την ευκαιρία που παρουσιάστηκε με το ότι η διεθνής προσοχή έχει επικεντρωθεί στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Τρίτον, η υπόθεση απαγόρευσης του φιλοκουρδικού HDP (η τρίτη μεγαλύτερη κοινοβουλευτική ομάδα) επιταχύνεται, με βέβαιο αποτέλεσμα το κλείσιμο του κόμματος. Τέταρτον, ένας Αρμενο-Τούρκος βουλευτής, ο Γκάρο Παϊλάν, βρίσκεται υπό δραματική απειλή, μετά την υποβολή πρότασης στο Κοινοβούλιο ζητώντας την αναγνώριση της Γενοκτονίας των Αρμενίων. Η εθνική φρενίτιδα πηγαίνει σε παράλληλους δρόμους, αποκαλύπτοντας ότι ακόμη πιο δύσκολες στιγμές περιμένουν την Τουρκία.
Και τώρα τι γίνεται με τον Καβάλα και τους φίλους; Συνελήφθη στις 18 Οκτωβρίου 2017, ανήμερα των γενεθλίων μου, την ημέρα που μόλις είχα τελειώσει το προσχέδιο του βιβλίου μου, “Die Hoffnung stirbt am Bosporus” (Droemer Knaur). Εκείνη την ημέρα, η διαίσθησή μου για αυτήν τη σύλληψη ήταν πως “πρόκειται για μια βίαιη στροφή που θα σηματοδοτήσει μια πιο σκοτεινή εποχή”. Τώρα, περιμένω μια ακόμη πιο χρονοβόρα διαδικασία για την εκδίκαση της έφεσης. Κατά κάποιο τρόπο, η μοίρα του Οσμάν Καβάλα φαίνεται συνυφασμένη με την ύπαρξη του καθεστώτος που τον κρατά δέσμιο στην κόλαση. Μπορεί να περάσουν χρόνια έως ότου απελευθερωθεί. Όταν συμβεί αυτό, θα μπορέσουμε να αρχίσουμε να γινόμαστε αισιόδοξοι ξανά.
Η δίκη Γκεζί θα πρέπει να αποτελέσει μια τελευταία δικαδικασία αφύπνισης για την κατανόηση της πραγματικής φύσης του κράτους στην Τουρκία και του δρόμου που έχουν επιλέξει οι αμείλικτοι ηγεμόνες της. Η Ρωσία δεν είναι η μόνη χώρα, επικεφαλής της οποίας βρίσκεται ένας αυταρχικός ηγέτης. Υπάρχει ένα copy-paste του Πούτιν στην Άγκυρα.
Οι ψευδαισθήσεις που βασίζονται σε τυφλή αισιοδοξία ή σε κυνικές πολιτικές κατευνασμού που υποκινούνται από τη Realpolitik, απλώς αναβάλλουν τα δεινά. Οι καταδίκες στη δίκη Γκεζί αποτελούν μια αφύπνιση για όλες τις δυνάμεις στη Δύση που μέχρι τώρα φαίνεται ότι ενθάρρυναν έναν Τούρκο καταπιεστή, ενώ από την άλλη πλευρά τηρούν μια ενιαία στάση απέναντι στον Ρώσο αυταρχικό ηγέτη.
*Ο Γιαβούζ Μπαϊντάρ είναι δημοσιογράφος, συγγραφέας και διευθυντής του τουρκικού ενημερωτικού ιστότοπου Ahval.