Posted by Γράφει ο Πλάμεν Τόντσεφ
Ο περίεργος αυτός τίτλος είναι δάνειο από πρόσφατο tweet της εκπροσώπου Τύπου του κινεζικού Υπουργείου Εξωτερικών – και Υφυπουργού Εξωτερικών – Hua Chunying. Στα απόνερα της επίσκεψης της Νάνσι Πελόζι στην Ταϊβάν και εν μέσω της ομοβροντίας στρατιωτικών ασκήσεων με πραγματικά πυρά γύρω από την αυτοδιοικούμενη νήσο, η Κινέζα αξιωματούχος αποφάσισε να τεκμηριώσει τις θέσεις του Πεκίνου με ένα ομολογουμένως πρωτότυπο επιχείρημα. Aναφέρει πως λειτουργούν 105 κινεζικά εστιατόρια στην Ταϊπέι, για να καταλήξει πως αυτό και μόνο αποδεικνύει πως η Ταϊβάν, ως άσωτος υιός, θα επιστρέψει στην Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας (ΛΔΚ). Προς επίρρωσιν αυτού του ισχυρισμού προσθέτει την εντυπωσιακή κατακλείδα “Ο ουρανίσκος δεν λέει ψέματα” (Palates don’t cheat).
Παγκόσμιος γέλωτας
Παρεμπιπτόντως, το Twitter απαγορεύεται στην Κίνα, συνεπώς το επίμαχο τιτίβισμα προορίζεται κυρίως στο διεθνές ακροατήριο στο πλαίσιο της κινεζικής εκστρατείας ενημέρωσης για το ακανθώδες θέμα της Ταϊβάν. Ωστόσο, οι χρήστες του Twitter δεν άργησαν να αντιδράσουν στην φαιδρή τοποθέτηση που ξεσήκωσε παγκόσμια θύελλα σαρκαστικών σχολίων. Σε πολλές απαντήσεις υπενθυμίζεται ότι μόνο στο Πεκίνο υπάρχουν 621 ιαπωνικά και 66 ινδικά εστιατόρια, όπως και εκατοντάδες υποκαταστήματα των αμερικανικών αλυσίδων KFC και Starbucks – σημαίνει αυτό ότι η Κίνα ανήκει στην Ιαπωνία, την Ινδία ή τις ΗΠΑ; Για να γίνει ακόμη πιο απολαυστική η συζήτηση, Ιταλοί χωρατατζήδες αναφέρονται σ’όλες τις πιτσαρίες διεθνώς και διατείνονται ότι, ως εκ τούτου, η χώρα τους δικαιούται να κατέχει έδρα μόνιμου μέλους του Συμβουλίου Ασφαλείας.
Η ειρωνεία της ιστορίας είναι ότι η λογική αυτού του προδήλως ατυχούς σχόλιου της Κινέζας αξιωματούχου εν πολλοίς χαρακτηρίζει την προπαγάνδα, στην οποία επιδίδεται τα τελευταία χρόνια το κομμουνιστικό καθεστως της ΛΔΚ. Προπαγάνδα που συνδυάζει την απλοϊκότητα με την υπερβολή, αλλά και την αυθαίρετη ερμηνεία με την εσκεμμένη διαστρέβλωση, την προσεκτική επιλογή των “σωστών” ειδήσεων με την αυστηρή λογοκρισία των “λάθος” ειδήσεων, τις μισές αλήθειες με χοντροειδή ψέματα.
Σε επίπεδο δημόσιας διπλωματίας δε οι κινεζικές αρχές προωθούν ενιαία κεντρική γραμμή, την οποία όλες οι πρεσβείες και τα αυστηρά ελεγχόμενα ΜΜΕ ακολουθούν κατά γράμμα, ενίοτε παπαγαλίζοντας τις οδηγίες από το Πεκίνο επί λέξει, στο πλαίσιο της καμπάνιας Tell China’s Story Well. Η δε σφιχτή ενημέρωση “από την οπτική γωνία της Κίνας” συχνά εμπλουτίζεται με άκρως εμπρηστικές δηλώσεις που έχουν γίνει γνωστές ως “διπλωματία των μαχητών-λύκων”.
Η διπλωματία των “μαχητών-λύκων”
Ο όρος αυτός αποτελεί μετάφραση της φράσης “wolf warriors”, που είναι ο αγγλικός τίτλος δύο κινεζικών ταινιών με τεράστια επιτυχία στις αίθουσες της ΛΔΚ. Το sequel “Wolf Warrior 2” αποδείχθηκε το απόλυτο blockbuster με εισπράξεις άνω του 1 δισ. δολαρίων. Το story της ταινίας, για όσους σινεφίλ αγωνιούν να το μάθουν, αναφέρεται στις ηρωικές πράξεις ενός Κινέζου μαχητή, ονόματι Leng Feng, στην Αφρική. Ως νέος Ράμπο, λοιπόν, ο Leng Feng αντιμετωπίζει ολομόναχος πολυπληθείς ορδές διεφθαρμένων και αδίστακτων Αμερικανών μισθοφόρων και σώζει αναξιοπαθούντες Αφρικανούς εργαζόμενους από βέβαιο θάνατο.
Αρκετοί αναλυτές αναφέρουν ότι η διπλωματία των μαχητών λύκων εδράζεται σε επίσημη οδηγία που έδωσε το 2018 ο ίδιος ο Κινέζος πρόεδρος Xi Jinping στους Κινέζους διπλωμάτες να επιδεικνύουν “μαχητικό πνεύμα” στην δουλειά τους και να μην αφήνουν αναπάντητη καμία δήλωση που μπορεί να θεωρηθεί επικριτική για την Κίνα και το σύστημα διακυβέρνησής της. Η διπλωματία των μαχητών-λύκων κυριάρχησε εν μέσω της πανδημίας που ξεκίνησε στην ΛΔΚ το 2020 και οι κινεζικές αρχές ξεκίνησαν παγκόσμια καμπάνια με στόχο να αποκρούσουν κατηγορίες για τις ευθύνες τους σε ό,τι αφορά την εμφάνιση του κορωνοϊού.
Την αμηχανία του Πεκίνου και το αμυντικό αρχικό του αφήγημα διαδέχθηκε μια πιο εξωστρεφής και επιθετική επικοινωνιακή στρατηγική. Οι αρχές της Κίνας επιδόθηκαν σε εκτεταμένη καμπάνια αποποίησης ευθυνών και επίρριψής τους σε άλλους “φταίχτες”. Σ’αυτό το στάδιο άρχισαν να διοχετεύονται τόσο στα κινεζικά οσο και στα διεθνή ΜΜΕ διάφορες έωλες θεωρίες συνωμοσίας.
Η πιο δημοφιλής στην Κίνα είναι αυτή που υποστηρίζει ότι ο κορωνοϊός κατασκευάστηκε στις ΗΠΑ και μεταφέρθηκε στην πόλη Wuhan από Αμερικανούς αθλητές που έλαβαν μέρος στους παγκόσμιους στρατιωτικούς αγώνες τον Οκτώβριο του 2019. Η εν λόγω θεωρία διακινήθηκε στο Twitter από τον Zhao Lijian, επίσης εκπροσώπο Τύπου του κινεζικού Υπουργείου Εξωτερικών και επιφανή μαχητή-λύκο.
Ενίσχυση της συγκρουσιακής διπλωματίας;
Τώρα που ηχούν τα όπλα γύρω από την Ταϊβάν, η διπλωματία των μαχητών-λύκων γνωρίζει νέες μέρες δόξας. Σε εξόχως “μαχητικό” πνεύμα, ο Κινέζος πρέσβης στο Παρίσι δήλωσε σε πρόσφατη συνέντευξή του σε γαλλικό τηλεοπτικό κανάλι πως μετά την επανένωση της Ταϊβάν με την ΛΔΚ οι κάτοικοι της απείθαρχης νήσου θα υποστούν μαζική “επανεκπαίδευση” (rééducation). Ο όρος αυτός προκαλεί ανατριχιαστικούς συνειρμούς, καθώς σχετίζεται άμεσα με τις καταγγελίες για μαζικές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων των Ουϊγούρων στην επαρχία Xinjiang. Αφού οι κινεζικές αρχές είχαν αρχικά αρνηθεί την ύπαρξη στρατοπέδων συγκέντρωσης, στην συνέχεια άλλαξαν τροπάριο και ανακοίνωσαν την λειτουργία πολλών “κέντρων επανεκπαίδευσης”.
Η διπλωματία των μαχητών-λύκων έχει γίνει μπούμερανγκ σε πολλές περιπτώσεις, με αποτέλεσμα να χειροτερέψει αισθητά η διεθνής εικόνα της Κίνας. Υπάρχουν ενδείξεις πως οι Κινέζοι διπλωμάτες έχουν λάβει νέες οδηγίες κατά καιρούς να συνοδεύουν την “μαχητική” συμπεριφορά τους και με πιο εύπεπτες μεθόδους, κάτι που ενδεχομένως εξηγεί την έμπνευση της εκπροσώπου Τύπου του κινεζικού Υπουργείου Εξωτερικών να αναδείξει την γαστρονομική αίγλη της ΛΔΚ ως ατράνταχτο επιχείρημα. Πρόκειται μήπως για νέα τάση στην διπλωματία της ΛΔΚ με έμφαση στην κινεζική κουζίνα;
Το πιθανότερο είναι η χαριτωμένη δήλωση της Hua Chunying να αποτελεί εξαίρεση, αν δεν σβηστεί κιόλας από τις αρχές. Από δω και πέρα η κινεζική διπλωματία ολοένα και περισσότερο θα χαρακτηρίζεται από “μαχητές-λύκους” και ιδίως σε ό,τι αφορά τις ύψιστες προτεραιότητες στην εξωτερική πολιτική της χώρας: τις επιδεινούμενες σχέσεις με τις ΗΠΑ και την Δύση γενικότερα, όπως και το θέμα της προσάρτησης της Ταϊβάν. Οσα συμβαίνουν αυτήν την περίοδο στην Ανατολική Ασία υποδηλώνουν επικίνδυνη κλιμάκωση της έντασης και κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει την απόπειρα κατάληψης της αυτοδιοικούμενης νήσου σε βάθος χρόνου. Και, κατά πάσα πιθανότητα, η απόβαση των ενόπλων δυνάμεων της ΛΔΚ δεν θα έχει ως στόχο την προστασία των κινέζικων εστιατορίων στην Ταϊβάν.