Posted by Γράφει η Ευφροσύνη Παυλακούδη*
Είναι ο επικρατέστερος υποψήφιος για την προεδρία του Συντηρητικού Κόμματος (Tories) και, όπως όλα δείχνουν, θα γίνει ο νέος ένοικος της Downing Street, αφού συγκέντρωσε περισσότερες από τις μισές ψήφους των βουλευτών του εν λόγω κόμματος κατά την πέμπτη ψηφοφορία που διεξήχθη στις 20/6. Μάλιστα, το προβάδισμα του πρώην υπουργού Εξωτερικών (ΥΠΕΞ) της Βρετανίας, έναντι του νυν ΥΠΕΞ Jeremy Hunt, ανάγκασε τον τελευταίο να παραδεχθεί σε μήνυμά του στο Twitter πως σε αυτή τη μάχη είναι το «αουτσάιντερ», αν και προειδοποίησε ότι στην πολιτική υπάρχουν εκπλήξεις.
Ο λόγος φυσικά για τον Boris Johnson. Τον «BoJo» όπως συνηθίζουν να αποκαλούν διάφοροι Βρετανοί δημοσιογράφοι μια από τις πιο αμφιλεγόμενες και εκκεντρικές προσωπικότητες στην πολιτική και στην δημοσιογραφία της Βρετανίας, τα τελευταία 20 χρόνια.
Αν εκλεγεί, δηλώνει ότι είναι διατεθειμένος να παρατείνει την ημερομηνία αποχώρησης της Βρετανίας, που έχει οριστεί στις 31 Οκτωβρίου, με την προϋπόθεση την επανέναρξη από μηδενική βάση των διαπραγματεύσεων με τους Ευρωπαίους ηγέτες. Έχει, ωστόσο, επισημάνει ότι προτίθεται να κλείσει την πόρτα της Ε.Ε. χωρίς συμφωνία, αν αρνηθούν. Απειλεί, μάλιστα, να μην πληρώσει το τίμημα του διαζυγίου, ένα ποσό που εκτιμάται μεταξύ 38 και 45 δισεκατομμυρίων ευρώ. Τονίζει δε ότι ένα Brexit χωρίς συμφωνία δεν σημαίνει την επαναφορά δασμών, καθώς η Βρετανία μπορεί να βασιστεί στη συμφωνία της GATT που επιτρέπει εμπόριο χωρίς δασμολογικές επιβαρύνσεις, κάτι όμως που έχει διαψεύσει η Τράπεζα της Αγγλίας.
Για τους Ευρωπαίους ηγέτες από την άλλη, η αποχώρηση της Theresa May, έβαλε στο προσκήνιο, αυτόν που θεωρούσαν εδώ και καιρό ως τον χειρότερο εφιάλτη τους: τον άνθρωπο δηλαδή που ευθύνεται για πολλούς στην Ευρωπαϊκή Ένωση, για την βασισμένη σε ψευδείς υποσχέσεις εκστρατεία του Vote Leave, του στρατοπέδου κοινώς αυτών που επιθυμούσαν την αποχώρηση από την Ε.Ε. Eίναι γνωστό τοις πάσι ότι ο Boris Johnson αγωνίστηκε υπέρ του Brexit με το περίφημο κόκκινο λεωφορείο του υποστηρίζοντας, όπου βρεθεί κι όπου σταθεί ότι ακριβώς και ο Nigel Farage, το πιο χονδροειδές ψέμα: πως το Ηνωμένο Βασίλειο έστελνε τάχα 350 εκατομμύρια λίρες (443 εκατομμύρια δολάρια) την εβδομάδα στην Ε.Ε., ποσό που θα μπορούσε να δαπανηθεί στα νοσοκομεία της χώρας.
Επιπροσθέτως, πολλοί Ευρωπαίοι αξιωματούχοι δεν ξεχνούν ότι ο πρώην δήμαρχος του Λονδίνου, σε μια δραματική συνέντευξή του στην εφημερίδα Telegraph το 2016 είχε προειδοποιήσει τους Βρετανούς πολίτες ότι «ενώ οι γραφειοκράτες στις Βρυξέλλες χρησιμοποιούν διαφορετικές μεθόδους από τον Χιτλερ, μοιράζονται το στόχο της ενοποίησης της Ευρώπης κάτω από μια αρχή».
Με λίγα λόγια, για τις Βρυξέλλες, η ρητορική και τα πεπραγμένα του Boris Johnson καθιστούν εξαιρετικά δύσκολη έως αδύνατη την όποια διαπραγμάτευση. Mε τον BoJo στον πρωθυπουργικό θώκο υπάρχει δηλαδή ακόμα και το ενδεχόμενο να ενισχυθεί η αποφασιστικότητα της Ε.Ε. να αρνηθεί όχι μόνο την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων, αλλά και την όποια δυνατότητα αναβολής του Brexit.
Σε κάθε περίπτωση και υπό οποιοδήποτε σενάριο, το αποτέλεσμα θα είναι κατά πάσα πιθανότητα αρνητικό, τόσο για τους Tories, όσο και για τη Βρετανία. Και εξηγούμαι.
Ας πούμε ότι ο νέος πρωθυπουργός αναλαμβάνει τα καθήκοντά του στα τέλη Ιουλίου, απολαμβάνει τις καλοκαιρινές του διακοπές και στη συνέχεια επιχειρεί να επαναδιαπραγματευτεί με την Ε.Ε. Η Ε.Ε. αρνείται την επαναδιαπραγμάτευση. Έχοντας επίγνωση ότι το βρετανικό κοινοβούλιο θα αντιταχθεί σθεναρά στο ενδεχόμενο αποχώρησης χωρίς συμφωνία, ο Πρωθυπουργός ζητά, όπως και η προκάτοχος του, παράταση. Κινδυνεύει μετά με ανταρσία στο κόμμα του, όπως ακριβώς υπέστη και η Theresa May πριν κάτι μήνες με τα γνωστά αποτελέσματα. Οι Τories σε περιδίνηση και το βρετανικό χρηματιστήριο στα τάρταρα.
Εάν πάλι, πάρουμε το πιο απίθανο σενάριο, το ενδεχόμενο να ζητήσει παραμονή στην Ε.Ε., τότε και πάλι το Συντηρητικό Κόμμα θα διχαστεί, ο Farage θα βγει κερδισμένος απορροφώντας την πλειοψηφία των οπαδών του Brexit, η πολιτική αστάθεια θα τορπιλίσει τις όποιες θετικές αποδόσεις έχει ακόμα η βρετανική οικονομία.
Αλλά και στην πιθανότητα να μην ζητήσει παράταση, πάλι μια από τα ίδια λίγο-πολύ. Πρώτο σενάριο: στη σύνοδο Κορυφής τον Οκτώβριο δεν επιτυγχάνεται συμφωνία, η κυβέρνηση είτε πέφτει, είτε επιστρέφει στις Βρυξέλλες γονυπετής. Και στις δυο περιπτώσεις, τα ποσοστά των Tories κατρακυλούν δραματικά και η χώρα μπαίνει σε απίστευτες οικονομικές και πολιτικές περιπέτειες.
Δεύτερο σενάριο: το κοινοβούλιο αποσύρει την εμπιστοσύνη του στην κυβέρνηση με το φόβο μετωπικής του Boris Johnson με την Ε.Ε. Η κυβέρνηση πέφτει πριν από τη σύνοδο του Οκτωβρίου. Ακολουθούν εκλογές και οι Tories τιμωρούνται παραδειγματικά από το εκλογικό σώμα με οτιδήποτε αυτό συνεπάγεται για το πολιτικό σύστημα επί τω συνόλω.
Τρίτο σενάριο: το κοινοβούλιο διατηρεί την εμπιστοσύνη του στην κυβέρνηση, αλλά κινείται νομοθετικά όπως τον Απρίλιο με την Yvette Cooper και τον Oliver Letwin. Ο πρωθυπουργός είναι ταπεινωμένος και οφείλει να επιδιώξει την παράταση. Βέβαια, οι Βρυξέλλες δεν είναι σίγουρο ότι θα την δώσουν. Πόσες φορές θα δώσουν; Πολλοί θα έλεγαν όσες χρειαστεί, αλλά παραβλέπουν έτσι διάφορους σημαντικούς παίκτες στην ευρωπαϊκή αρένα, όπως ο Emmanuel Macron για παράδειγμα, οι οποίοι έχουν κουραστεί από την αναβλητικότητα των Βρετανών. Σημειωτέον ότι αυτή αποδοκιμάζεται από τις αγορές.
Τέταρτο σενάριο: το κοινοβούλιο ανακαλεί το άρθρο 50. Οι Tories θα μπορούσαν να καταρρεύσουν κυριολεκτικά καθώς δεν θα εξυπηρετούσαν πλέον κανέναν σκοπό όσον αφορά το Brexit. Πολλοί βουλευτές τους άλλωστε, είναι υπέρμαχοι της απόλυτης ρήξης με την Ε.Ε., ενώ έχουν γαλουχήσει τους ψηφοφόρους τους όχι με ψήγματα εθνικισμού, αλλά με περίσσευμα εθνικολαϊκισμού. Πάλι ο Farage ενισχυμένος με οτιδήποτε αυτό σημαίνει πολιτικά, αλλά και θεσμικά.
Πέμπτο σενάριο και το πιο ακραίο για τα δεδομένα του Boris Johnson, o οποίος άλλωστε έχει μέχρι στιγμής απορρίψει κάθε τέτοιο ενδεχόμενο: νέο δημοψήφισμα. Η πιθανότητα να γίνει με το ερώτημα του 2016, έχει απομακρυνθεί. Τώρα πια αναφέρονται σε μια άλλη διατύπωση τύπου «επιθυμείτε συμφωνία για το Brexit με την Ε.Ε. ή όχι;». Κοινώς το πολιτικό σύστημα για να αποφύγει το πολιτικό κόστος, μεταθέτει τις ευθύνες του, στους πολίτες.
Σε τελική ανάλυση, το Brexit, σε οποιαδήποτε μορφή, δεν θα έχει καμία απολύτως σχέση με αυτά που υπόσχεται ο Boris Johnson. H Bρετανία θα είναι φτωχότερη, θυμωμένη και απομονωμένη. Εκρηκτικό κοκτέιλ για πολιτικές καραμπόλες, κοινωνικές εντάσεις, οικονομικές περιδινήσεις. Ίδωμεν λοιπόν. Μέχρι τον Οκτώβριο, θα γνωρίζουμε με ακρίβεια το κόστος των παραπάνω. Κοντός ψαλμός αλληλούια.
*H Eυφροσύνη Παυλακούδη είναι δημοσιογράφος και information architect. Έχει εκπαιδευτεί στο BBC World Service και διαθέτει BA Hons in Media Studies & Social Policy Research και ΜΑ in Mass Communication. Υπήρξε αρχισυντάκτης στο maga.gr όπου αρθρογραφούσε επί σειρά ετών, ενώ συνεργάστηκε για θέματα δημοσιογραφικής κάλυψης και πολιτικής ανάλυσης με διάφορα πολιτικά γραφεία. Άρθρα και συνεντεύξεις της έχουν δημοσιευτεί, ενδεικτικά, στα enface.gr, lifo.gr, metarithmisi.liberal.gr, maga.gr, freeforumstocks.blogspot.com, bleepradio.gr.