Posted by 
Γράφει ο Γιάννης Κουτσομύτης
Φαίνεται τελικά ότι ο Εμανουέλ Μακρόν έχει βρει τον τρόπο να οδηγεί τη Γερμανία σε κάποιους σημαντικούς συμβιβασμούς στα ευρωπαϊκά θέματα. Ενώ το Βερολίνο μέχρι πριν από μερικές εβδομάδες επέμενε ότι τα χρήματα που θα περιλαμβάνονται στο υπό διαπραγμάτευση Ταμείο Ανάκαμψης θα είναι δάνεια προς τα κράτη-μέλη που έχουν πληγεί περισσότερο από την πανδημική κρίση, τελικά έκανε την κρίσιμη υποχώρηση και αποδέχθηκε τη συγκέντρωση ενός ποσού ύψους 500 δισεκατομμυρίων ευρώ που θα δοθεί με τη μορφή επιδοτήσεων και όχι δανείων.
Η κοινή αυτή πρόταση Γαλλίας και Γερμανίας προσδίδει εντελώς άλλη δυναμική πλέον στην όλη συζήτηση για τον επόμενο προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης και σπάει ένα ιστορικό ταμπού για τη Γερμανία που είναι η κοινή ανάληψη χρέους στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Με βάση το γαλλογερμανικό σχέδιο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα δανειστεί εκείνη από τις αγορές τα 500 δις, με εγγυήσεις των κρατών-μελών της ΕΕ και τα οποία θα αποπληρωθούν σε βάθος χρόνου, πιθανόν σε 20 έως 25 χρόνια. Λόγω της πολύ υψηλής πιστοληπτικής αξιολόγησης της Επιτροπής, της Ένωσης ως νομική οντότητα, αλλά και των εγγυήσεων της Γερμανίας που αναλογούν σε 135 δις, το επιτόκιο θα είναι πολύ μικρό και έτσι η επιβάρυνση των κρατών-μελών θα είναι μικρή. Για τις χώρες δε του ευρωπαϊκού Νότου που θα επωφεληθούν κυρίως τα συγκεκριμένα κονδύλια θα είναι μια πραγματικά μεγάλη ανακούφιση.
Ένα ακόμη θετικό στοιχείο της πρότασης είναι πως με την ανάληψη της δανειοδότησης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τα κράτη-μέλη που θα λάβουν τις επιδοτήσεις δεν θα υποστούν μια αύξηση του κρατικού τους χρέους, που θα είχε δυσμενείς συνέπειες στο κόστος εξυπηρέτησης του χρέους που ήδη έχουν, ενώ πιθανότατα θα αποφύγουν τις εξαιρετικά επιβλαβείς υποβαθμίσεις της πιστοληπτικής τους αξιολόγησης. Μια αντίστοιχη φόρμουλα είχαν προτείνει το τελευταίο διάστημα επιφανείς Ευρωπαίοι οικονομολόγοι, όπως ο τέως Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Βίτορ Κονστάνσιο.
Υπέρ η Ιταλία — Κατά Αυστρία, Ολλανδία, Σουηδία και Δανία
Τη γαλλογερμανική πρόταση χαιρέτησε όπως ήταν αναμενόμενο η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, όπως και η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ, ενώ είναι σημαντικό ότι συμφώνησε αμέσως ο Ιταλός Πρωθυπουργός Τζιουζέπε Κόντε, λέγοντας πως είναι “ένα σημαντικό πρώτο βήμα στην κατεύθυνση που επιθυμεί η Ιταλία”, όπως και ο Πρωθυπουργός της Ισπανίας Πέδρο Σάντσεθ. Οι “φειδωλές” όμως χώρες του Βορρά δήλωσαν πως εξακολουθούν να έχουν αντιρρήσεις όσον αφορά τις επιδοτήσεις και επιμένουν ότι τα χρήματα του Ταμείου Ανάκαμψης πρέπει να έχουν τη μορφή δανείων.
Η έξυπνη τακτική όμως του Μακρόν και της Μέρκελ έχει φέρει τις τέσσερεις “φειδωλές” χώρες σε δύσκολη θέση, καθώς βρίσκονται πλέον απέναντι στη συντριπτική πλειοψηφία των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Βέβαια, το δύσκολο και ευαίσθητο μέρος της διαπραγμάτευσης θα γίνει σε συνδυασμό με το συνολικό πακέτο του κοινοτικού προϋπολογισμού, που περιλαμβάνει και πολλούς άλλους τομείς πέραν από τα διαρθρωτικά ταμεία, και όπου μπορούν να βρεθούν οι αναγκαίοι συμβιβασμοί.
Το πολύ σημαντικό όμως της σημερινής εξέλιξης είναι ότι καταρρίπτεται πλέον ένα πολύ σκληρό γερμανικό ταμπού και αποκτά ρεαλιστική μορφή πλέον η παλαιά πρόταση για κοινή ανάληψη χρέους. Στην πράξη, αυτό που πρότειναν σήμερα η Γερμανία και η Γαλλία είναι ένα ευρωομόλογο, χωρίς να χρειάζεται να ονομάζεται έτσι, ώστε να μην δημιουργεί αρνητικούς συνειρμούς στο γερμανικό κοινό. Μπορούμε έτσι να πούμε ότι το ευρωπαϊκό όραμα έκανε σήμερα ένα σημαντικό βήμα προς το μέλλον.