Posted by 
Γράφει ο Γιάννης Κουτσομύτης
Σημαντικά πολιτικά ανταλλάγματα πήρε τελικά ο Εμανουέλ Μακρόν από τον Τζο Μπάιντεν, ως αντιστάθμισμα του άγαρμπου χειρισμού της υπόθεσης της συγκρότησης της συμμαχίας AUKUS ανάμεσα στις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Βρετανία και την Αυστραλία. Πέρα από την αναγνώριση εκ μέρους του Αμερικανού Προέδρου ότι “θα είχε αποφευχθεί αυτή την κατάσταση, εάν υπήρχαν ανοιχτές διαβουλεύσεις, μεταξύ συμμάχων, για θέματα που έχουν στρατηγικό ενδιαφέρον για τη Γαλλία και τους Ευρωπαίους εταίρους”.
Στην ανακοίνωση του Λευκού Οίκου χρησιμοποιήθηκε η έκφραση “θα ήταν καλύτερη η κατάσταση, εάν …”, αλλά το κεντρικό νόημα δεν αλλάζει. Με τη δήλωση αυτή ο Πρόεδρος των ΗΠΑ αναγνωρίζει δημοσίως ότι δεν έγινε ο σωστός χειρισμός της υπόθεσης, όπως αρμόζει σε συμμάχους. Με διπλωματική αυτή συγγνώμη του Μπάιντεν ο Μακρόν σώζει μεγάλο μέρος της απώλειας πρεστίζ που υπέστη προσωπικά από το φιάσκο του αδειάσματος από τους τρεις Αγγλοσάξονες. Αμέσως μετά την τηλεφωνική συνομιλία, ο Μακρόν έδωσε εντολή στον Γάλλο πρέσβη να επιστρέψει αμέσως στην Ουάσινγκτον, ενώ αναμένεται να πραγματοποιηθεί σήμερα και συνάντηση των Υπουργών Εξωτερικών Μπλίνκεν και Λε Ντριάν στη Νέα Υόρκη, στην οποία θα δρομολογηθεί η πλήρης αποκατάσταση των διπλωματικών και συμμαχικών σχέσεων.
Το πραγματικό όμως κέρδος αυτής της αποκατάστασης των σχέσεων ανάμεσα στις ΗΠΑ και τη Γαλλία βρίσκεται σε δύο στρατηγικής σημασίας πολιτικά δώρα συμφιλίωσης από τον Μπάιντεν προς τη Γαλλία και την Ευρώπη. Στην κοινή δήλωση, για πρώτη φορά Αμερικανός ηγέτης αναγνωρίζει στην Ευρώπη, και ουσιαστικά στην Ευρωπαϊκή Ένωση το δικαίωμα συγκρότησης του Ευρωστρατού, με τη δέσμευση ότι αυτός ο αμυντικός σχηματισμός θα είναι συμπληρωματικός του ΝΑΤΟ, και όχι ανταγωνιστικός. Συγκεκριμένα η δήλωση αναφέρει (και σε αυτό το σημείο η διατύπωση είναι όμοια και στις δυο γλώσσες): “Οι Ηνωμένες Πολιτείες αναγνωρίζουν επίσης τη σημασία μιας ισχυρότερης και ικανότερης ευρωπαϊκής άμυνας, η οποία θα συμβάλλει θετικά στην παγκόσμια και διατλαντική ασφάλεια και θα είναι συμπληρωματική του NATO”.
Εδώ έχουμε μια ιστορικής σημασίας παραχώρηση/συναίνεση των Ηνωμένων Πολιτειών προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς η Ουάσινγκτον βρισκόταν πάντοτε κάθετα αντίθετη στην ιδέα συγκρότησης του Ευρωστρατού, με το σκεπτικό ότι θα λειτουργούσε στην πράξη υπονομευτικά στην ενότητα του NATO. Ο Μακρόν, αλλά και άλλοι Ευρωπαίοι ηγέτες όπως ο Μητσοτάκης, αντέτειναν ότι ο Ευρωστρατός δεν θα υπονόμευε το NATO αλλά θα δρούσε συμπληρωματικά στη Βορειοατλαντική Συμμαχία, ή ακόμη και ως προέκτασή της, αφού θα μπορούσε να δράσει σε περιοχές όπου το NATO δεν έχει αρμοδιότητα αλλά η ΕΕ έχει ισχυρά γεωπολιτικά συμφέροντα.
Παράλληλα όμως ο Μπάιντεν αποδέχθηκε τη συμμετοχή της Γαλλίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην αρχιτεκτονική ασφαλείας στον Ινδο-Ειρηνικό, αποδεχόμενος ουσιαστικά ότι δεν είναι ανταγωνιστικά τα γεωπολιτικά συμφέροντα της ΕΕ στην ιδιαίτερα σημαντική αυτή περιοχή. “Ο Πρόεδρος Μπάιντεν επιβεβαιώνει τη στρατηγική σημασία της γαλλικής και της ευρωπαϊκής εμπλοκής στην περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού, συμπεριλαμβανομένου του πλαισίου της πρόσφατα δημοσιευμένης στρατηγικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τον Ινδο-Ειρηνικό”, αναφέρει η κοινή δήλωση.
Η ετερογονία των σκοπών
Φαίνεται τελικά ότι υπήρξαν ψυχραιμότερες δεύτερες σκέψεις στην Ουάσινγκτον, μετά και την ισχυρή αντίδραση του Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος δεν φέρθηκε τελικά μόνο ως ηγέτης της χώρας του αλλά και ως Ευρωπαίος ηγέτης. Δεν μπορεί δε να μείνει ασχολίαστη η λυπηρή απουσία της Γερμανίας από αυτή την εξαιρετικά σημαντική γεωπολιτική διένεξη, αφού η μόνη αντίδραση του Βερολίνου ήταν η δήλωση του Υπουργού Εξωτερικών Χάικο Μάας ότι “κατανοεί” την οργή του Παρισιού.
Χωρίς να μπορεί κανείς να παραγνωρίσει ότι η υπόθεση AUKUS έπληξε καίρια τα γεωπολιτικά συμφέροντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εκτός προφανώς από της Γαλλίας, εν τούτοις σε μια μορφή ετερογονίας των σκοπών, ίσως αυτή η ατυχής για την ενότητα της Δύσης διένεξη αποβεί τελικά σε όφελος της ευρωπαϊκής ενότητας και οδηγήσει στη δημιουργία του Ευρωστρατού.