Η Μέρκελ στη χώρα του Ερντογάν: “Καθρέφτη, καθρεφτάκι μου, ποιος είναι ο πιο δίκαιος πάνω στη γη;”

Γράφει ο Τσενγκίζ Ακτάρ

Σήμερα είναι η 75η επέτειος από την απελευθέρωση του ναζιστικού στρατοπέδου θανάτου στο Άουσβιτς από τον Σοβιετικό Κόκκινο Στρατό, που τιμάται από το 2005 ως Διεθνής Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος. “Η ανάμνηση των εγκλημάτων είναι μια ευθύνη που δεν τελειώνει ποτέ. Ανήκει αδιάλειπτα στη χώρα μας”, ανέφερε η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ κατά τη διάρκεια πρόσφατης επίσκεψής της στο στρατόπεδο όπου σκοτώθηκαν περίπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι. “Η συνειδητοποίηση αυτής της ευθύνης αποτελεί μέρος της εθνικής μας ταυτότητας, της αυτογνωσίας μας ως πεφωτισμένης και ελεύθερης κοινωνίας, ως δημοκρατίας”.

“Η Γερμανία εξακολουθεί να νοιώθει βαθιά ντροπή για ό,τι συνέβη στο Άουσβιτς-Μπίρκεναου”, ανέφερε η Μέρκελ. “Δεν υπάρχουν λόγια για να εκφράσουμε τη λύπη μας”. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η Μέρκελ ήταν ειλικρινής, εύχομαι όμως να έχει έστω και ένα μικρό μέρος της ίδιας ενσυναίσθησης για μια άλλη ομάδα θυμάτων. οι πολίτες της Τουρκίας που υποφέρουν κάτω από τη σιδηρά πυγμή του καλού φίλου της Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Διότι η κυβέρνηση της Μέρκελ φέρει έμμεση ευθύνη μέσω της υποστήριξής της προς τον Ερντογάν, μέσω των πωλήσεων όπλων, των οικονομικών σχέσεων και της εκκωφαντικής σιωπής της για τις τεράστιες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η ηθική στάση της Μέρκελ ως προς το Ολοκαύτωμα έχει από καιρού πλήξει την εικόνα της, καθώς όσον αφορά την Τουρκία, η ημερήσια διάταξή της είναι ουδετερότητα, κατευνασμός και οικονομικές συμφωνίες.

Ο πρώην Υπουργός Εσωτερικών της Τόμας ντε Μεζιέρ δήλωσε κάποια στιγμή τον Μάρτιο του 2016, όταν η Ευρωπαϊκή Ένωση ήθελε απελπισμένα να κλείσει συμφωνία με τον Ερντογάν για να προσπαθήσει να σταματήσει την κρίση του προσφυγικού στο Αιγαίο: “Δεν είμαστε διαιτητές για τα ανθρώπινα δικαιώματα”. Η συμφωνία για το προσφυγικό έκλεισε μερικές ημέρες αργότερα.

Η αστυνόμευση των κινήσεων των προσφύγων έγινε ο κορυφαίος συνεκτικός δεσμός ανάμεσα στο Βερολίνο και την Άγκυρα. Ούτε καν οι οικονομικές σχέσεις -περίπου 6.000 γερμανικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Τουρκία- δεν έχουν την ίδια σημασία όσο η ανησυχία για τους πρόσφυγες.

Εδώ όμως βρίσκεται το οξύμωρο της γερμανικής πολιτικής απέναντι στην Τουρκία.

Η Γερμανία, και ειδικότερα η Μέρκελ, βλέπουν τον Ερντογάν ως παράγοντα σταθερότητας, παρά τις -ή χάρη στις- σκληρές και ολοκληρωτικές πρακτικές του. Επειδή οι Γερμανοί και άλλοι Δυτικοί, φαίνεται να φοβούνται την πλήρη κατάρρευση της Τουρκίας. Επιπλέον, η πολιτική του κατευνασμού που εφαρμόζουν ταιριάζει απόλυτα με τα οικονομικά συμφέροντα της Γερμανίας στην Τουρκία και την αστυνόμευση των προσφύγων από την Τουρκία.

Δυστυχώς όμως, όσο περισσότερο η Μέρκελ κατευνάζει τον Ερντογάν, τόσο αυτός αποθρασύνεται, τόσο περισσότεροι Τούρκοι πολίτες παίρνουν το δρόμο του ασύλου στο εξωτερικό, τόσο περισσότερο η Άγκυρα γίνεται επιθετική στο εξωτερικό. Είναι χαρακτηριστικό ότι η φυγή στο εξωτερικό Τούρκων πολιτών μετά την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος του 2016 και την επακόλουθη καταστολή έχει φτάσει σε τόσο υψηλά επίπεδα που δεν είχε καταγραφεί ούτε μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα του 1980. Ορισμένες δυτικές υπηρεσίες πληροφοριών μιλούν περίπου 1,5 εκατομμύριο αναχωρήσεις από τον Ιούλιο του 2016.

Όπως όλοι οι κατευνασμοί, όπως και εκείνος απέναντι στον Αδόλφο Χίτλερ στο Μόναχο το 1938, οι προσπάθειες της Γερμανίας να εξημερώσουν τον Ερντογάν είναι μοιραίο να αποτύχουν. Οι παραβιάσεις του δικαίου από την Τουρκία, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό, έχουν αυξηθεί κατακόρυφα από το 2015 όταν η Μέρκελ ξεκίνησε τις εντατικές επισκέψεις της στην Τουρκία.

Η Καγκελάριος έχει πραγματοποιήσει 10 επισκέψεις στην Τουρκία, αριθμός ρεκόρ για δυτικό ηγέτη. Από αυτές τις επισκέψεις, μόνο τρεις πραγματοποιήθηκαν μεταξύ του 2005 και του 2014. Η επίσκεψή της στις 18 Οκτωβρίου 2015, ακριβώς πριν από τις νοθευμένες εκλογές της 1ης Νοεμβρίου, άφησε μια πικρή γεύση. Η χώρα ήταν συγκλονισμένη από τις εν ψυχρώ δολοφονίες Κούρδων από τις δυνάμεις ασφαλείας και από μια σειρά από επιθέσεις του Ισλαμικού Κράτους (ISIS), για τις οποίες κάποιοι αντικαθεστωτικοί ισχυριζονται πως είχαν σχεδιαστεί από την τουρκική κυβέρνηση για να αντιστραφούν οι εκλογικές απώλειες των προηγούμενων εκλογών της 7η Ιουνίου. Πολλοί στην Τουρκία θεώρησαν τη συγκεκριμένη επίσκεψη ως βαριά προσβολή. Παρ’ όλα αυτά, η Καγκελάριος δεν σταμάτησε εκεί και συνέχισε να επισκέπτεται τη χώρα στα πλαίσια μιας φαουστικής συμφωνιας με τον Ερντογάν, συμπεριλαμβανομένων τριών επισκέψεων το 2016, όταν η χώρα ήταν πολιτικά και ηθικά διαλυμένη.

Η παραβατική συμπεριφορά της Τουρκίας σε διεθνές επίπεδο έγινε σταδιακά κραυγαλέα ενόσω η Μέρκελ συνέχισε να επισκέπτεται τη χώρα και να υποδέχεται ανταποδοτικά τον Ερντογάν στη Γερμανία. Από τον Αύγουστο του 2016, η Τουρκία διεξήγαγε τρεις στρατιωτικές επιθέσεις για να καταλάβει μεγάλα μέρη του συριακής επικράτειας στα βόρεια της χώρας. Την ίδια στιγμή η Τουρκία έγινε ο κορυφαίος χορηγός, παράλληλα με το Κατάρ, του τζιχαντιστικού σαλαφισμού στην περιοχή. Η Τουρκία έγινε στην πράξη μια από τις κύριες αιτίες της μαζικής μετανάστευσης από τη Συρία, μαζί με τη Ρωσία. Εν τω μεταξύ, η Μόσχα έγινε ο κύριος τροφοδότης του Ερντογάν σε όπλα, εις βάρος της Δύσης.

Οι τελευταίες κινήσεις του Ερντογάν στη Λιβύη, που αμφισβητούν ανοιχτά τα συμπεράσματα της Διάσκεψης του Βερολίνου που συγκάλεσε η Μέρκελ στις 19 Ιανουαρίου, αποτελούν μια ζωντανή απεικόνιση του φιάσκο της κατευνασμού. Κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου την Παρασκευή, ενώ η Μέρκελ προειδοποίησε ότι η Λιβύη θα μπορούσε να γίνει νέα Συρία, ο Ερντογάν δήλωσε με υπερηφάνεια ότι η Τουρκία θα συνεχίσει να παρέχει στρατιωτική βοήθεια στην κυβέρνηση της Τρίπολης με τη μορφή Σύρων τζιχαντιστών και Τούρκων στρατιωτικών εκπαιδευτών, παραβιάζοντας όσα συμφωνήθηκαν μόλις λίγες μέρες πριν. Ο Τούρκος Πρόεδρος περιέγραψε επίσης λεπομερώς την τρομακτική εθνοκάθαρση και δημογραφική αλλοίωση που επέβαλε η Τουρκία στις περιοχές που έχει καταλάβει στη βόρεια Συρία. Μια τέλεια φαουστική συμφωνία.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η σχέση αγάπης της Γερμανίδας Καγκελαρίου με την Τουρκία έρχεται σε αντίθεση με την άποψη της νομικής υπηρεσίας της Bundestag, η οποία εξακολουθεί να εκδίδει γνωμοδοτήσεις κατά των διεθνών συμφωνιών της Τουρκίας. Για παράδειγμα, εξέτασε την νομιμότητα του μνημονίου των μηνιαίων θαλασσίων ζωνών μεταξύ της Άγκυρας και της Τρίπολης, γνωμοδοτώντας ότι τα ελληνικά νησιά, ανεξάρτητα από το μέγεθός τους, έχουν υφαλοκρηπίδα.

Προηγουμένως, η ίδια υπηρεσία είχε δηλώσει πως ότι η Τουρκία “δεν είχε ακόμη παράσχει επαρκείς αποδείξεις για κάποια ένοπλη επίθεση εναντίον της, η οποία θα μπορούσε να προκαλέσει νόμιμη αυτοάμυνα”, ώστε να δικαιολογήσει τη στρατιωτική της επιχείρηση στη βορειοδυτική συριακή περιφέρεια του Αφρίν, η οποία σήμερα έχει καταληφθεί από τουρκικά στρατεύματα.

Μια μικρή αλλά εξαιρετικά σημαντική παρατήρηση: Ένας από τους λόγους για την τελευταία επίσκεψη της Μέρκελ στην Τουρκία ήταν τα εγκαίνια της νέας πανεπιστημιούπολης του τουρκογερμανικού πανεπιστημίου στην Κωνσταντινούπολη την Παρασκευή. Αυτή η φιέστα οργανώθηκε μόλις δύο χρόνια μετά το αναγκαστικό κλείσιμο ενός γερμανικού σχολείου στη Σμύρνη, το οποίο πολλοί στα γερμανικά μέσα ενημέρωσης και στους πολιτικούς κύκλους της Γερμανίας το εξέλαβαν ως κίνηση εκφοβισμού. Φαινόταν να είναι αντίποινα από τον καλύτερο φίλο της Μέρκελ για τη σταθερή απόρριψη από τις γερμανικές αρχές της ένθερμης επιθυμίας του Ερντογάν να ανοίξει τουρκικά σχολεία στη Γερμανία.

Με αφορμή την Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος, επιτρέψτε μου να αναφέρω τη σκηνοθέτη του φημισμένου 10ωρου ντοκιμαντέρ Shoah (1985), Claude Lanzmann: “Αυτοί [οι Πολωνοί] συνέχισαν να ζουν την καθημερινότητά τους κατά τη διάρκεια της γενοκτονίας. Άκουγαν τι συνέβαινε στο Chelmno, αλλά αυτοί συνέχιζαν να καλλιεργούν τα χωράφια τους που γειτνίαζαν με τα στρατόπεδα του θανάτου. Και βέβαια, μπορούσαν να μυρίσουν τη δυσοσμία, διότι ολόκληρη η Πολωνία έβριθε από τη μυρωδιά της καύσης ανθρώπινων πτωμάτων. Μιλούσαν όλοι για την αφόρητη δυσοσμία. Κρατούσαν τα παράθυρά τους κλειστά. Τους ρωτούσα συνεχώς: “Τι κάνατε κατά τους καλοκαιρινούς μήνες;” “Βράζαμε κλεισμένοι μέσα!”. Αυτό που με σόκαρε ήταν ότι οι Πολωνοί ταλαντεύονταν διαρκώς ανάμεσα στη φαντασία και την πραγματικότητα”.

Ούτε ο Ερντογάν ούτε οι υποτακτικοί του έχουν βέβαια την αίσθηση της ειρωνείας, πολύ λιγότερο την αίσθηση του χιούμορ, για να κάνουν δεύτερες σκέψεις, όταν προσέφεραν στην επισκέπτριά τους έναν επίχρυσο καθρέφτη. Κάτι που μας λέει πάρα πολλά.

Το παρόν άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στα αγγλικά στο Ahval News και δημοσιεύεται στα ελληνικά στα πλαίσια της συνεργασίας του Kappa News με το Ahval News.