Posted by 
Γράφει ο Γιάννης Κουτσομύτης
Ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνεχίζει να επεξεργάζεται το σχέδιο για την ανάκαμψη από την πανδημική κρίση, το οποίο ονομάζεται πλέον “Πρωτοβουλία Ανάκαμψης” και όχι “Ταμείο Ανάκαμψης”, και η Eurostat ανακοίνωσε τη μεγαλύτερη ύφεση σε τρίμηνο στην ιστορία της Ευρωζώνης, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα κάνει τη μια υπέρβαση μετά την άλλη, ενισχύοντας τον χρηματο-οικονομικό τομέα αλλά και τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης στον αγώνα για την αντιμετώπιση της πανδημικής κρίσης.
Η ύφεση που έχει ήδη έρθει αλλά και αυτή που θα ακολουθήσει στο δεύτερο τρίμηνο της χρονιάς θα είναι γιγαντιαία και θα θέσει σε δοκιμασία τις οικονομικές και κοινωνικές αντοχές πολλών χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν ήδη αποφασίσει κάποια σημαντικά μέτρα, όπως το πρόγραμμα SURE για την ενίσχυση της απασχόλησης, το πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων για ευνοϊκά δάνεια προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις και το πρόγραμμα του ESM για το δανεισμό χωρών της Ευρωζώνης για την αντιμετώπιση των υγειονομικών συνεπειών της πανδημίας. Το μεγάλο όμως βήμα που θα είναι το “νέο Σχέδιο Μάρσαλ” ύψους περίπου 1,6 τρισεκατομμυρίου ευρώ για την ανασυγκρότηση των ευρωπαϊκών οικονομιών θα χρειαστεί ακόμη χρόνο για να συμφωνηθεί. Όπως διέρρευσε χθες στις Βρυξέλλες, η ανακοίνωση της πρότασης της Κομισιόν μετατίθεται για τις 13 Μαΐου από τις 6 Μαΐου που ήταν προγραμματισμένη.
Στο μεταξύ όμως, το χρηματοπιστωτικό σύστημα της Ευρωζώνης αλλά και ο κρατικός δανεισμός των κρατών-μελών βρίσκουν μια γιγαντιαία και υπερπολύτιμη στήριξη από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Από την αρχή της κρίσης, η ΕΚΤ έχει ενεργοποιήσει κεφάλαια 750 δισεκατομμυρίων ευρώ πιστωτικής επέκτασης, επιπλέον από τα 1,3 τρις που είχαν ήδη δρομολογηθεί από το προηγούμενο QE, ενώ έχει τροφοδοτήσει το χρηματοπιστωτικό σύστημα της Ευρωζώνης με ρευστότητα που φτάνει τα 3 τρισεκατομμύρια ευρώ, με εξαιρετικά ευνοϊκούς όρους. Την Πέμπτη δε ανακοίνωσε νέα μέτρα ενίσχυσης των Τραπεζών της Ευρωζώνης χαμηλώνοντας ακόμη περισσότερο το επιτόκιο δανεισμού, χαρίζοντας ουσιαστικά 3 δισεκατομμύρια ευρώ στις ευρωπαϊκές Τράπεζες, για να ενισχύσει την κερδοφορία τους σε αυτήν την πολύ δύσκολη συγκυρία. Παράλληλα δήλωσε ξεκάθαρα ότι θα χρησιμοποιήσει “κάθε μέσο” που έχει στη διάθεσή της για να προστατεύσει την ευρωπαϊκή Οικονομία.
Η Κεντρική Τράπεζα της Ευρωζώνης λύνει εμμέσως και το πρόβλημα δανεισμού της Ιταλίας, αφού περνάει το μήνυμα ότι δεν υπάρχει ανάγκη ενεργοποίησης του “μπαζούκα” του προγράμματος OMT για τις μαζικές αγορές ιταλικών κρατικών ομολόγων, το οποίο όμως απαιτεί ένα πολιτικά δυσβάσταχτο μνημόνιο από τον ESM. Η ΕΚΤ κλείνει το μάτι στην Ιταλία και της λέει με έμμεσο τρόπο πως μπορεί να αγοράσει όσα ιταλικά ομόλογα απαιτηθεί, από το τρέχον πρόγραμμα PEPP, το οποίο πρόγραμμα δεν περιλαμβάνει όρο για μνημόνιο από τον ESM. Η ίδια μέθοδος μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για την Ελλάδα, αν και η ανάγκη νέου δανεισμού του ελληνικού δημοσίου είναι σχετικά περιορισμένη και δεν διαφαίνεται στο ορίζοντα κάποια κερδοσκοπική τάση στα ελληνικά ομόλογα.
Με τις κινήσεις της αυτές, η ΕΚΤ αποδεικνύει στην πράξη ότι αποτελεί τον στυλοβάτη της Ευρωζώνης. Οι κεντρικοί τραπεζίτες της Ευρωζώνης, απαλλαγμένοι από το επάρατο πολιτικό κόστος, ξεπερνούν τις κόκκινες γραμμές των οικονομικών ιδεολογιών και των στενών εθνικών συμφερόντων και εφαρμόζουν μέτρα που φάνταζαν αδιανόητα μέχρι και τον περασμένο Φεβρουάριο, καλύπτοντας το κενό ηγεσίας που δημιουργεί το χάσμα “Βορρά” και “Νότου” στην Ευρώπη και τα στενά εθνικά, πολιτικά και κομματικά συμφέροντα των Κυβερνήσεων που εμποδίζουν την εξεύρεση ολιστικών λύσεων που θα οδηγήσουν στην ομαλή διέξοδο από την πανδημική κρίση. Όπως και το 2012, έτσι και σήμερα η ΕΚΤ βγάζει τα κάστανα από τη φωτιά και δίνει στις ευρωπαϊκές ηγεσίες τον απαραίτητο χρόνο για να κάνουν την απαραίτητη πολιτική υπέρβαση.
Στο σημείο που έχουμε φτάσει, θα πρέπει να λέμε ευτυχώς που υπάρχει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.