Posted by 
Γράφει ο Γιάννης Κουτσομύτης
Στις Βρυξέλλες καταρρίφθηκε την Πέμπτη ένα θεωρούμενο αξίωμα, σύμφωνα με το οποίο όταν η Γερμανία και η Γαλλία συμφωνούν σε ένα στόχο στα ευρωπαϊκά θέματα, τότε γίνεται αυτό που επιθυμεί ο “γαλλογερμανικός άξονας”. Η υποψήφια για την προεδρία του Eurogroup Υπουργός Οικονομικών της Ισπανίας Νάντια Καλβίνιο έχασε στη σχετική ψηφοφορία από τον Υπουργό Οικονομικών της Ιρλανδίας Πάσκαλ Ντόνοχιου, παρότι η Ισπανίδα πολιτικός υποστηριζόταν από τις μεγαλύτερες χώρες της Ευρωζώνης, τη Γερμανία και τη Γαλλία, αλλά και από το σύνολο των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου.
Η ήττα της σοσιαλίστριας Καλβίνιο είναι εκ πρώτης όψεως έκπληξη, αλλά αν κάποιος κοιτάξει πίσω από τον πολιτικό όγκο που διαμορφώνουν η Γερμανία και η Γαλλία θα δει ότι υπάρχουν συγκεκριμένοι λόγοι που η εκλεκτή του “γαλλογερμανικού άξονα” έχασε μια φαινομενικά σίγουρη εκλογή. Η 51χρονη Ισπανίδα οικονομολόγος “κατάφερε” να συνασπίσει εναντίον της την Χανσεατική Λίγκα (την ομάδα των χωρών του Βορρά και της Βαλτικής), τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και την Αυστρία. Τις συγκεκριμένες χώρες της Ευρωζώνης συνδέει η κοινή αντίληψη για υπεράσπιση των εθνικών αρμοδιοτήτων έναντι της ιδέας της όλο και μεγαλύτερης θεσμικής σύγκλισης. Η Καλβίνιο είχε κάνει αντιπάλους της τους Βόρειους ήδη από το 2018, όταν η Χανσεατική Λίγκα κατέθεσε για πρώτη φορά τις ιδέες της για το μέλλον της Ευρωζώνης και η Ισπανίδα πολιτικός έσπευσε να χαρακτηρίσει την Λίγκα “μικρά κράτη με μικρό ειδικό βάρος”.
Την Καλβίνιο βάρυνε επίσης η πολύ στενή της σχέση με την Κομισιόν, στην οποία μετείχε ως ανώτατο στέλεχος επί 12 χρόνια. Η ίδια διαφήμιζε τη θητεία της στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως σημαντικό προσόν από πλευράς εμπειρίας, αλλά πολλές Κυβερνήσεις, ειδικά στη βόρεια και την ανατολική Ευρώπη, δεν βλέπουν με καθόλου καλό μάτι τον “εισοδισμό” ανθρώπων της Κομισιόν στο πλέον σημαντικό διακυβερνητικό όργανο της Ένωσης. Σημαντικό ρόλο επίσης φαίνεται πως έπαιξε η κομματική διάσταση της εκλογής, καθώς οι Σοσιαλιστές, δια μέσου του Ισπανού Πρωθυπουργού Πέδρο Σάντσεθ και η Αριστερά δια μέσου των Ποδέμος που συγκυβερνά στην Ισπανία, διαφήμιζαν την Καλβίνιο ως μια υποψήφια Πρόεδρο του Eurogroup που θα άλλαζε τις ισορροπίες “κατά της διαρκούς λιτότητας” και των προνοιών του Συμφώνου Σταθερότητας. Έτσι συσπειρώθηκαν οι κυβερνήσεις που πρόσκεινται στο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (στο οποίο ανήκει το Φίνε Γκέιλ του Ντόνοχιου) και εν μέρει και των Φιλελευθέρων.
Στην πρώτη ψηφοφορία, η οποία ήταν μυστική και ηλεκτρονική, η Καλβίνιο πήρε 9 από τις 19 ψήφους, ο Ιρλανδός Υπουργός Οικονομικών Πάσκαλ Ντόνοχιου πήρε 5 ψήφους και ο Λουξεμβούργιος ομόλογος Πιέρ Γκραμένια επίσης 5 ψήφους. Για την εκλογή ήταν απαραίτητες 10 θετικές ψήφοι και έτσι η συνεδρίαση του Eurogroup διακόπηκε προσωρινά προκειμένου να ετοιμαστεί δεύτερη ψηφοφορία. Σε αυτό το μεσοδιάστημα έγιναν προφανώς διμερείς συνεννοήσεις ανάμεσα στους υποστηρικτές του Ντόνοχιου και του Γκραμένια, οι οποίες πέτυχαν να δώσουν την νίκη στον Ιρλανδό πολιτικό.
Η ήττα της Καλβίνιο αποτελεί ήττα και των κρατών του ευρωπαϊκού Νότου, οι οποίες συνασπίστηκαν πίσω από τη στήριξη της Γερμανίας και της Γαλλίας, θεωρώντας ότι θα πετύχουν την ανάδειξη στην ηγεσία του Eurogroup μιας πολιτικού που θα αντιταχθεί σθεναρά στις πολιτικές της δημοσιονομικής λιτότητας και θα προωθήσει την πολιτική και οικονομική σύγκλιση της Ευρωζώνης. Η αλαζονεία όμως της Καλβίνιο, η οποία υποστήριζε ότι την υποψηφιότητά της “στηρίζουν χώρες που αντιπροσωπεύουν το 80% των πολιτών της Ευρωζώνης”, όπως και η ιδεολογική της στράτευση οδήγησαν σε μια αντισπείρωση, η οποία αποδείχθηκε πιο πολυάριθμη σε ψήφους στην Ευρωομάδα.
Ο 55χρονος Ντόνοχιου από την πλευρά του εμφανίζεται ως ένας μετριοπαθής φιλελεύθερος κεντροδεξιός, που αντιτίθεται στους ιδεολογικούς δογματισμούς και είναι οπαδός της φιλοσοφικής θεωρίας του Αϊζάια Μπερλίν. Ο Ιρλανδός πολιτικός υποστηρίζει θερμά την άποψη του -Λετονού την καταγωγή Μπερλίν- πως η σύγχρονη πολιτική είναι ιδιαίτερα περίπλοκη για να μπορεί να ερμηνευθεί απλά ή και απλοϊκά με τις αρχές του ντετερμινισμού και πως η “η σύγκρουση των αξιών αποτελεί την ουσία του τι αυτές είναι και του τι εμείς είμαστε”.
Πέρα πάντως από την όποια σημασία της ήττας Καλβίνιο ή της νίκης Ντόνοχιου σε επίπεδο πολιτικού συμβολισμού, το άτυπο αξίωμα του Προέδρου του Eurogroup έχει περιορισμένες δυνατότητας καθορισμού της οικονομικής και δημοσιονομικής πολιτικής στην Ευρωζώνη, καθώς οι μεγάλες και σημαντικές αποφάσεις λαμβάνονται ουσισιαστικά σε επίπεδο ηγετών και όχι Υπουργών Οικονομικών. Ο Πρόεδρος όμως της Ευρωομάδας έχει το ρόλο του συντονιστή και του εξισορροπιστή ανάμεσα στις διαφορετικές αντιλήψεις και επιδιώξεις των κρατών-μελών της Ευρωζώνης. Για αυτήν την ευαίσθητη αποστολή ίσως να ήταν περισσότερο ενδεδειγμένος ο έμπειρος Λουξεμβούργιος Γκραμένια, που είναι μέλος μιας Κυβέρνησης που επιδιώκει μεν τις φιλελεύθερες οικονομικές πολιτικές και τη δημοσιονομική πειθαρχία αλλά είναι και ένθερμος οπαδός της ευρωπαϊκής σύγκλισης.
Απομένει να φανεί εάν για τα επόμενα 2 χρόνια ο Ντόνοχιου θα είναι ένας μετριοπαθής primus inter pares ή θα προωθήσει τις κυρίαρχες αντιλήψεις της Χανσεατικής Λίγκας ή επιδιώξει έναν πιο εξισορροπιστικό ρόλο ενόψει και των κρίσιμων διαδικασιών για το Ταμείο Ανάκαμψης και τη μελλοντική επαναφορά σε ισχύ του Συμφώνου Σταθερότητας, πιθανότατα από τα τέλη του 2021.