Posted by 
Γράφει ο Γιάννης Κουτσομύτης
Κάποιες δηλώσεις την Παρασκευή του Υπουργού Εξωτερικών της -μη νόμιμης- Κυβέρνησης της Τρίπολης στη Λίβυη ερμηνεύθηκαν από κάποιους στην Ελλάδα ως αλλαγή στάσης της “Κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας” ως προς την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών με την Ελλάδα. Στην πραγματικότητα όμως, αυτά που είπε ο Μοχάμεντ Τάχα Σιάλα δεν αφίστανται από το πλαίσιο του παράνομου μνημονίου Αλ Σαράζ-Ερντογάν που υπογράφηκε στις 27 Νοεμβρίου 2019 στην Άγκυρα, αλλά αποτελούν μια προσπάθεια να καμφθούν οι αντιδράσεις εντός του καθεστώτος της Τρίπολης για τις παράνομες συμφωνίες που έχει κλείσει ο Αλ-Σαράζ με την Άγκυρα για εκμετάλλευση των φυσικών πόρων της Δυτικής Λιβύης από την τουρκική κρατική εταιρεία πετρελαίων TPAO και ιδιωτικές τουρκικές εταιρείες που διατηρούν ευνοϊκές σχέσεις με την Κυβέρνηση Ερντογάν.
Τι είπε ο Σιάλα
Οι δηλώσεις του Σιάλα έγιναν με αφορμή συνάντησή του με τον Πρόεδρο του Διοικητικού Συμβουλίου του Λιβυκού Οργανισμού Πετρελαίων (NOC) Μουστάφα Σανάλα και η σχετική ανακοίνωση του NOC αναμεταδόθηκε από την αραβόφωνη έκδοση του τουρκικού κρατικού πρακτορείου Anadolu και αναδημοσιεύθηκε από την αραβόφωνη έκδοση του καταριανού πρακτορείου Al Jazeera. Ο Πρόεδρος του NOC φέρεται να ανέφερε στον “Υπουργό” Εξωτερικών της Τρίπολης πως “μείζον ζήτημα” αποτελεί η οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών με τις “όμορες” χώρες Ελλάδα και Μάλτα, και πως στη συνάντηση συζητήθηκε “η δυνατότητα φιλικής επίλυσης των διαφορών, προς όφελος του Λιβυκού λαού και όλων των μερών, και σε συμφωνία με το διεθνές δίκαιο”.
Ο Σιάλα φέρεται να “διαβεβαίωσε” τον NOC πως το “Υπουργείο” Εξωτερικών θα επικοινωνήσει με τις Κυβέρνησης Ελλάδας και Μάλτας και θα συζητήσει το ζήτημα αναζητώντας οριστικές λύσεις, “αρκεί να είναι διαυγείς και ρεαλιστικές, ώστε να οριοθετηθούν τα θαλάσσια σύνορα με τρόπο που δεν θα θίγει τα συμφέροντα της Λιβύης”.
Ο Πρόεδρος του NOC “τόνισε” επίσης ότι ο λιβυκός πετρελαϊκός οργανισμός θα ζητήσει από τις πετρελαϊκές εταιρείες που δρουν “σε αυτές τις περιοχές” να αναστείλουν τις εξορυκτικές δραστηριότητές τους, μέχρις ότου υπάρξει νομική διευθέτηση που θα υπηρετεί τα συμφέροντα όλων των πλευρών και δεν θα υπονομεύει τα δικαιώματα και την κυριαρχία του Λιβυκού κράτους.
Κόντρα για την καταλήστευση των φυσικών πόρων της Λιβύης από την Τουρκία
Σύμφωνα με πληροφορίες του Kappa News από τη Λιβύη, πίσω από τις δηλώσεις Σανάλα και Σιάλα κρύβεται μια εντεινόμενη σύγκρουση συμφερόντων ανάμεσα στα διάφορα κέντρα εξουσίας στη Λιβύη, ως προς τον έλεγχο των φυσικών πόρων και των κρίσιμων κρατικών εγκαταστάσεων στη χώρα μετά την αποχώρηση του Φαγιέζ αλ-Σαράζ από την εξουσία στα τέλη Οκτωβρίου, αλλά και τη διαφαινόμενη ειρήνευση ανάμεσα στην Τρίπολη και τις δυνάμεις της Ανατολικής Λιβύης υπό τον Στρατηγό Χάφταρ και τη Βουλή των Αντιπροσώπων.
Ο Πρόεδρος του NOC φέρεται να έχει ενοχληθεί από τις σκοτεινές συμφωνίες ανάμεσα στον Αλ-Σαράζ και τον Ερντογάν για την προνομιακή πρόσβαση της τουρκικής TPAO σε έρευνες για υδρογονάνθρακες στην ΑΟΖ και το έδαφος της Δυτικής Λιβύης, με πλήρη παράκαμψη του Λιβυκού Οργανισμού Πετρελαίων. Από τις αρχές Σεπτεμβρίου είχε γίνει γνωστό πως Τούρκοι αξιωματούχοι συζητούσαν με την “Κυβέρνηση Αλ-Σαράζ” για την είσοδο της TPAO και των τουρκικών εταιρειών στη Δυτική Λιβύη, ενώ ο Ερντογάν φέρεται να είναι σφόδρα ενοχλημένος από την παραίτηση Αλ-Σαράζ, καθώς δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί οι διαδικασίες για να αποκομίσει η Άγκυρα τα λάφυρα τα οποία έχει υπολογίσει από τη Λιβύη.
Είναι γεγονός ότι ο χρόνος πιέζει για τις όποιες διευθετήσεις για την καταλήστευση των φυσικών πόρων της Δυτικής Λιβύης, καθώς οι διαπραγματεύσεις ειρήνευσης προχωρούν με σχετικά γρήγορους ρυθμούς. Τη Δευτέρα αρχίζει στη Μπουζνίκα του Μαρόκου ο δεύτερος γύρος των διερευνητικών επαφών ανάμεσα στα αντιμαχόμενα μέρη, με αναβαθμισμένο το επίπεδο εκπροσώπησης, καθώς αναμένεται να συμμετάσχει και ο Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων Αγκίλα Σάλεχ. Από τον δεύτερο αυτό γύρο συνομιλιών αναμένεται να προκύψουν τα ονόματα μιας προσωρινής διακυβέρνησης, τα οποία θα εγκριθούν στη διάσκεψη του ΟΗΕ για τη Λιβύη που θα διεξαχθεί τον Οκτώβριο στη Γενεύη, ώστε η χώρα να οδηγηθεί σε εκλογές τον επόμενο Μάρτιο.
Η θέση της Ελλάδας
Σε αυτό το ομιχλώδες και ρευστό σκηνικό, η Ελλάδα δεν έχει κανένα λόγο να εμπλακεί σε διαπραγματεύσεις με ένα παράνομο καθεστώς, το οποίο δεν έχει καμία νομιμοποίηση να δεσμεύσει διεθνώς το κράτος της Λιβύης. Οι δηλώσεις του Σιάλα είχαν απλά σκοπό να αποπροσανατολίσουν τη συζήτηση γύρω από τις ληστρικές συμφωνίες Σαράζ-Ερντογάν και τη δικαιολογημένη οργή που αυτές έχουν προκαλέσει στη Λιβύη. Είναι ενδεικτικό δε του άτοπου της όλου θέματος, το γεγονός ότι η Λιβύη και η Μάλτα έχουν τελεσίδικη οριοθέτηση της μεταξύ τους υφαλοκρηπίδας (και συνακόλουθα και ΑΟΖ) από το 1984 με ανέκκλητη απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης. Στις 9 Αυγούστου δε, έγινε συνάντηση του Σανάλα με τον πρέσβη της Μάλτας στη Λιβύη, όπου δεν γίνεται καμία απολύτως αναφορά για “διαφορές” ανάμεσα στις δυο χώρες ως προς τις θαλάσσιες ζώνες.
Εάν η Αθήνα ξεκινούσε διαπραγματεύσεις με την “Κυβέρνηση” της Τρίπολης για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών, με σκοπό να καταργήσει το Μνημόνιο Σαράζ-Ερντογάν, θα νομιμοποιούσε ένα παράνομο καθεστώς, η θητεία του οποίου έχει λήξει από τον Δεκέμβριο του 2017, σύμφωνα με την Καταστατική Συμφωνία του Σκιράτ. Η Ελλάδα θα πρέπει να συμβάλλει ενεργά διπλωματικά για την οριστική διευθέτηση και ειρήνευση στη Λιβύη και να επιδιώξει διαπραγματεύσεις για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών με την νέα Κυβέρνηση της Λιβύης που θα προκύψει μετά εκλογές και με πλήρη διεθνή αναγνώριση. Παράλληλα θα πρέπει να πείσει τον διεθνή παράγοντα πως πρέπει να θεωρωθεί άκυρο και ως μη γενόμενο το Μνημόνιο Σαράζ-Ερντογάν, σε αντίθεση με τη βούληση και τα συμφέροντα της Τουρκίας. Θα είναι μια εξαιρετικά δύσκολη άσκηση, αλλά είναι και ο μοναδικός δρόμος για τη διασφάλιση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας στην Ανατολική Μεσόγειο.