Posted by 
Γράφει ο Γιάννης Κουτσομύτης
Στην τελική ευθεία και σε δραματική κλιμάκωση βρίσκονται πλέον οι διαπραγματεύσεις ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τη Βρετανία για τη διμερή εμπορική συμφωνία, η οποία θα ισχύσει από την 1η Ιανουαρίου, όταν και θα λήξει τελειωτικά η μεταβατική περίοδος εξόδου του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ και θα ολοκληρωθεί το Brexit. Σε περίπτωση όμως κατάρρευσης των διαπραγματεύσεων, θα υπάρξει αποχώρηση της Βρετανίας χωρίς συμφωνία, κάτι θα προκαλέσει τεράστια αναστάτωση στο διμερές εμπόριο και στις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων.
Μπορεί μεν να μην υπάρχει επισήμως ένα τελικό χρόνικό όριο για την επίτευξη συμφωνίας, όλοι όμως ανεπίσημα συμφωνούν ότι τα επόμενα δύο έως τρία 24ωρα είναι και αυτά που θα ολοκληρώσουν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο τις διαπραγματεύσεις. Την Πέμπτη υπάρχει η σύνοδος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, όπου οι Ευρωπαίοι ηγέτες αναμένεται να λάβουν και την τελική απόφαση, είτε θετική είτε αρνητική, εκτός εάν η βρετανική Κυβέρνηση αποφασίσει τη ρήξη νωρίτερα.
Τα τέσσερα ακανθώδη κεφάλαια
Οι διαπραγματεύσεις έχουν προχωρήσει σε ένα μεγάλο εύρος ζητημάτων, και όπως ανέφερε ο Υπουργός Εξωτερικών της Ιρλανδίας Σάιμον Κόβενι, “βρισκόμαστε στο 97 ή 98%”. Οι συζητήσεις όμως έχουν κολλήσει σε τέσσερα εξαιρετικά ακανθώδη κεφάλαια. Τα αλιευτικά δικαιώματα των Ευρωπαίων αλιέων εντός της βρετανικής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης, το ειδικό πρωτόκολλο για το εμπορικό καθεστώς της Βόρειας Ιρλανδίας, ο καθορισμός του επιτρεπτών κρατικών ενισχύσεων και το σύστημα ελέγχου τους και η αποφυγή αθέμιτου ανταγωνισμού από τη Βρετανία προς την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Σύμφωνα με πληροφορίες του Guardian το βράδυ της Κυριακής, έχει υπάρξει σημαντική πρόοδος στο κεφάλαιο των αλιευτικών δικαιωμάτων, καθώς η Γαλλία υποχώρησε από την αρχική θέση για απρόσκοπτη πρόσβαση των Ευρωπαίων αλιέων στη βρετανική ΑΟΖ και συγκομιδή σχεδόν του 50% της αλιείας. Η Βρετανία δέχεται σύμφωνα πληροφορίες μόνο την αποκοπή του 18% της συνολικής αλιείας από Ευρωπαίους αλιείς. Το κεφάλαιο αυτό δεν έχει ιδιαίτερα μεγάλο βάρος στο διμερές εμπόριο, καθώς ο ετήσιος τζίρος μόλις του ξεπερνά το ένα δισεκατομμύριο ευρώ, αλλά έχει πολύ μεγάλη πολιτική σημασία για τη βρετανική και τη γαλλική Κυβέρνηση, λόγω των πιέσεων από τα ισχυρά συνδικάτα των αλιέων. Αργά το βράδυ της Κυριακής, πηγές της βρετανικής Κυβέρνησης διέψευσαν ότι έχει υπάρξει πρόοδος στο κεφάλαιο της αλιείας.
Η Κυβέρνηση Τζόνσον ανακοίνωσε ότι θα καταθέσει εκ νέου τη Δευτέρα το νομοσχέδιο για την εσωτερική αγορά του Ηνωμένου Βασιλείου, το οποίο σε ορισμένα κεφάλαια θα καταστρατηγεί τη συμφωνία αποχώρησης από την ΕΕ, με την οποία προστατεύεται το καθεστώς της Βόρειας Ιρλανδίας. Η Βουλή των Λόρδων καταψήφισε τα συγκεκριμένα άρθρα και τα αφαίρεσε από το σχέδιο νόμου αλλά η Κυβέρνηση δήλωσε πως θα τα επαναφέρει. Το Λονδίνο ισχυρίζεται ότι είναι αναγκασμένο να κάνει αυτήν τη κίνηση, η οποία καταγγέλεται ως αθέτηση συμφωνίας και παραβίαση του διεθνούς δικαίου από τις Βρυξέλλες, επειδή “πρέπει να προστατεύει την ενότητα της χώρας στην περίπτωση ενός Brexit χωρίς συμφωνία. Σύμφωνα με πληροφορίες, η Κυβέρνηση Τζόνσον προτίθεται να αφαιρέσει τα επίμαχα άρθρα, “εάν υπάρξει μια μακροπρόθεσμη και νομικά δεσμευτική συμφωνία” με την οποία να συμφωνεί και η Βρετανία και η ΕΕ.
Για το κεφάλαιο των κρατικών ενισχύσεων, η βασική διαφωνία αφορά στο ποιό από τα δυο μέρη θα αποφασίζει τι σημαίνει υπερβολική κρατική ενίσχυση, και η βρετανική πλευρά απορρίπτει τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου διαιτητικού οργάνου και έχει φέρει στη συζήτηση ως παραβίαση των κρατικών ενισχύσεων το υπο διαμόρφωση Ταμείο Ανάκαμψης της Ένωσης, επιχείρημα που οι Βρυξέλλες απορρίπτουν κατηγορηματικά.
Το πλέον δυσεπίλυτο πάντως ζήτημα είναι το κεφάλαιο για την αποφυγή αθέμιτου θεσμικού ανταγωνισμού από τη Βρετανία, με την Ευρωπαϊκή Ένωση να ζητά από τη Βρετανία να ακολουθεί σε γενικές γραμμές τα ευρωπαϊκά πρότυπα στους τομείς της προστασίας του περιβάλλοντος, και των εργασιακών και κοινωνικών δικαιωμάτων. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν εκφράσει εδώ και καιρό την ανησυχία ότι η Κυβέρνηση Τζόνσον θα υιοθετήσει πολύ χαμηλότερα στάνταρντς σε σχέση με τα ευρωπαϊκά, για να αποκτήσει συγκριτικό πλεονέκτημα και να προσελκύσει μεγάλες διεθνείς επενδύσεις. Οι Βρυξέλλες θέλουν να έχουν το δικαίωμα να επιβάλουν δασμούς στη Βρετανία, όταν θα κατεβάζει υπερβολικά τα στάνταρντς στους επίμαχους τομείς. Οι Βρετανοί αρνούνται κατηγορηματικά να δεχθούν τέτοιο όρο, λέγοντας πως με τον τρόπο αυτό θα παραδώσουν την πολιτική τους κυριαρχία στις Βρυξέλλες και πως η ελευθερία άσκησης πολιτικής ήταν βασικός λόγος για την αποχώρηση της χώρας από την Ένωση. Σύμφωνα με πληροφορίες των Times αργά το βράδυ της Κυριακής, η Άνγκελα Μέρκελ και ο Εμανουέλ Μακρόν δείχνουν να χαλαρώνουν κάπως τη στάση τους σε αυτό το ζήτημα.
Τα κρίσιμα 24ωρα
Με τον χρόνο πλέον να πιέζει ασφυκτικά, οι διαπραγμευτικές ομάδες θα συνεχίσουν τη Δευτέρα το πρωί τις συζητήσεις του στις Βρυξέλλες, ενώ ο Ευρωπαίος επικεφαλής Μισέλ Μπαρνιέ θα ενημερώσει στις 7:30πμ (8:30πμ ώρα Ελλάδας) τους μόνιμους αντιπροσώπους στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για την πορεία των διαπραγματεύσεων. Αργά το απόγευμα της Δευτέρας προβλέπεται νέα τηλεφωνική επικοινωνία ανάμεσα στον Μπόρις Τζόνσον και την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία ενδέχεται να είναι και καθοριστική για την έκβαση των διαπραγματεύσεων. Αλλιώς, οι συζητήσεις ενδέχεται να τραβήξουν μέχρι και το πρωί της Πέμπτης, λίγο πριν τη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.